Door het terugtreden van de overheid verloren deze dagen hun publieke karakter. Waren voorheen de herbergen, publieke vermakelijkheden en openbare instellingen gesloten, vandaag de dag draait het maatschappelijk leven gewoon door als kerkgangers zich verzamelen in het godshuis om dankdag te houden.

Dat neemt niet weg dat het houden van dankdag toch een signaal is naar de samenleving. Het roept bij seculiere medemensen vragen op. En daar ligt een kans voor kerkmensen om hen duidelijk te maken dat ons nog altijd comfortabele leven niet vanzelfsprekend is.

Dat laatste zullen de meeste kerkgangers vandaag beamen. Maar de vraag is of ze dat werkelijk beseffen. De ervaring van welvaart kan ook een sleur worden en het vieren van dankdag kan reduceren tot het onderhouden van een traditie. Elk jaar zal dankdag dwingen tot bezinning op de dingen waar het echt om gaat. Dat vraagt niet alleen om een danklied, maar vooral om gebed.

Danken is bidden om eerlijkheid. Het is allereerst nodig de feitelijke situatie van ons bestaan onder ogen te zien. Ondanks allerlei economische en persoonlijke zorgen krijgen we hier in het welvarende Nederland nog veel zegeningen die miljoenen op aarde missen. Wie werkelijk dank wil, zal moeten vragen om het zuivere zicht op de eigen situatie.

Danken is bidden om ootmoed. Ieder mens heeft een natuurlijke neiging om te denken dat voedsel, kleding en gezondheid zaken zijn waarop hij recht heeft. De werkelijkheid is echter dat hij geen enkele aanspraak kan maken op deze dingen. Essentieel is dat mensen hun eigen kleinheid en onwaardigheid beseffen.

Danken is bidden om een hart dat bereid is schuld te belijden tegenover de Schenker van al het goede. Niet voor niets werden dankdagen in vroeger eeuwen tegelijk ook boetedagen genoemd. Dat gebeurde vanuit het besef dat God tegenover zo veel kwaad oneindig veel goed had gegeven. Dankdag kan niet zonder schuldbelijdenis.

Danken is bidden of de Schepper Zijn goede gaven ook wil schenken aan andere, minder bedeelde medemensen op deze wereld. Christenen in Rusland zijn gewend om tijdens dankdag zelf te vasten, maar tegelijk een goede maaltijd te bereiden om die te brengen bij mensen die aan de zelfkant van de samenleving leven. Ook al is dat een druppel op een gloeiende plaat, het onderstreept wel dat op een dankdag anderen die het zo veel minder hebben, niet vergeten mogen worden.

Danken is bidden om een tong om God te loven. Dankbaarheid is een gave die alleen door het geloof verkregen kan worden. Niemand zingt vanuit zichzelf: „’k Wil U, o God, mijn dank betalen. U prijzen in mijn avondlied.” Om dankdag te houden, is genade nodig. Dankdag is ook en vooral biddag.