Bondskanselier Merkel wil in het Verdrag van Lissabon, dat de spelregels bevat voor het functioneren van de Unie, een permanent reddingsmechanisme vastleggen dat inzetbaar is bij onverhoopt weer een schuldencrisis. In haar visie zouden bij een steunoperatie in die situatie niet alleen de overheden, maar ook de banken een belangrijke financiële bijdrage moeten leveren.

Verder stuurt Duitsland aan op de mogelijkheid om lidstaten die in budgettair opzicht een wanbeleid voeren, het stemrecht binnen de EU te ontnemen.

Merkel weet zich verzekerd van de medewerking van de Franse president Sarkozy. Zij sloten begin vorige week samen een deal over een herziening van het stabiliteitspact, waarin de afspraken over de begrotingsdiscipline zijn opgetekend, en een aanpassing van het verdrag. Frankrijk kreeg op zijn beurt daarbij de toezegging dat er rond het opleggen van boetes bij te hoge tekorten een politieke afweging blijft bestaan en dat er dus niet wordt overgeschakeld op volledig automatische sancties.

Premier Juncker van Luxemburg, voorzitter van de eurogroep, benadrukte woensdag dat hij niets voelt voor het eventueel intrekken van het stemrecht. Andere kleine landen, maar ook Italië en Polen, reageren eveneens afwijzend op het idee.

Twee Eurocommissarissen, Rehn (Economische Zaken) en 
Reding (Justitie), keerden zich eerder deze week tegen de gedachte om het verdrag, dat in december 2009 na een zeer moeizaam proces in werking trad, open te breken. Zij voorzien dat bij de dan vereiste onderhandelingen regeringen op tal van terreinen wensen zullen inbrengen en dat er opnieuw vele jaren nodig zijn om overeenstemming te bereiken. Daardoor zou de invoering van strengere bepalingen ten aanzien van de overheidsfinanciën vertraging ondervinden.

België zoekt als fungerend voorzitter van de Unie naar een oplossing voor het meningsverschil. Het sluit een beperkte, gerichte wijziging van het verdrag niet uit.

In mei, toen Griekenland failliet dreigde te gaan, tuigde de EU een noodfonds op van 720 miljoen euro om de crisis binnen de Europese muntzone het hoofd te bieden. Die regeling geldt echter voor slechts drie jaar. Zij staat bovendien op gespannen voet met de huidige verdragstekst en dat veroorzaakt in Duitsland problemen met het constitutionele hof.

Premier Rutte is in Brussel voor zijn eerste EU-top.