De eerste kleine bezoekers gaan meteen op de grond zitten. Tekeningen van Annemarie van Haeringen uit haar prentenboek ”De koningin die niet kon kiezen” hangen op kinderhoogte aan de muur. Ze zijn met pen in mooie, losse lijnen getekend en ingekleurd met aquarel en ecoline. Hier en daar heeft de illustrator gekleurde stukjes papier geplakt. De kinderen kunnen hier smullen van schetsjes en voorstudies die Van Haeringen voor haar in 2006 verschenen boek maakte. En van twee boekomslagen, want nu haar boek dit jaar een herdruk kreeg, gaf ze het een nieuw jasje.

Verder staan er beelden van steen, metaal en klei rondom een witmarmeren buste van koningin Wilhelmina. „Naar aanleiding van een beeld van de vorstin kreeg Van Haeringen het idee voor het verhaal”, zegt conservator educatie Jet van Overeem. „En de Kinderboekenweek is uiteraard een stimulerend startsein voor de tentoonstelling.”

Het Gemeentemuseum Den Haag paste het concept van illustraties uit een prentenboek in combinatie met kunst uit het museum al eerder toe. „De vorige keer toonden we prentenboekillustraties van Theo van Hoytema”, zegt Van Overeem. „Het bleek dat we alle originele tekeningen en litho’s van ”Het lelijke jonge eendje” van Hans Christian Andersen uit 1883 in het museum hadden liggen. We richtten de tentoonstelling in voor kinderen, compleet met opdrachten, eendjes en andere prentenboeken over dit sprookje van Andersen. Kinderen konden hun eigen lelijke eendje tekenen en achterlaten op de vijver die op een van de wanden was afgebeeld. Op Facebook konden ze volgen hoe vol de vijver werd. Het was een enorm succes.”

Daan Remmerts de Vries schreef en tekende een kinderkunstboek bij de overzichtstentoonstelling van de Russische schilder Kandinsky en afgelopen voorjaar was een hele zaal aan hem gewijd onder de titel ”Blote Beer en nog véél meer”. In 2008 was er de tentoonstelling ”Kikker met een grote K” van Max Velthuijs.

Dit jaar kreeg meervoudig Gouden Penseelwinnares Annemarie van Haeringen de opdracht. „Haar prentenboek sluit naadloos aan bij ons idee om tekeningen te combineren met kunst uit de museumcollectie. Het mooie is dat het om een fictief, literair verhaal gaat en niet om een educatief boek. Dat maakt het hartveroverend.

In samenwerking met uitgeverij Leopold geven we een serie kinderkunstboeken uit rond grote tentoonstellingen. Komende zomer start een Mondriaantentoonstelling, met een kinderkunstboek van Wouter van Reek. Voor die tijd organiseren we steeds thematentoonstellingen rond het werk van Nederlandse illustratoren. Gouden Penseelwinnares Marije Tolman maakt voor ons een prentenboek over kunstenaar James Ensor, dat verschijnt in het voorjaar. Daarbij worden spelletjes en workshops ontwikkeld en programma’s voor het basisonderwijs.”

Op de grond ligt een kleurig vloerkleed dat lijkt op de matrassen die Van Haeringen getekend heeft. Want de ”koningin die niet kon kiezen” was ooit de ”prinses op de erwt”, vertelt het verhaal. Zittend op het kleed kunnen kinderen hun eigen koningin tekenen en zich al of niet laten inspireren door de beelden of door een van de twee koninklijke jurken die in vitrines hangen. Ze zien er precies uit zoals een kind zich een koninklijke jurk voorstelt, met wijd uitwaaierende stroken. „Hebben kinderen niet meteen inspiratie om te tekenen, dan kunnen ze tijdens een workshop in het atelier van het museum meedoen met een partijtje rokken passen. Wat staat mooi en wat niet? En daarna met gekleurd en bewerkt papier aan de slag om de koningin van hun dromen te maken.”

En dan het verhaal waar het om draait. „Midden in het land stond een paleis. Daar woonde de koningin die niet kon kiezen. Ze wist nooit in welke kamer of zaal ze zou gaan zitten. Hoe moest ze nu kiezen tussen de koets en de fiets?” Op een dag moet ze een standbeeld van zichzelf laten maken. Zoals haar ouders en voorvaderen dat ook ooit deden. Maar behalve dat de koningin nu geen beeldhouwer kan kiezen, blijkt er ook niet een goed genoeg te zijn. De allerbeste beeldhouwer mag het uiteindelijk doen, maar hij besluit simpelweg om de koningin zelf aan het werk te zetten en hij voorziet haar van een enorm stuk graniet. De koningin begint te hakken. Van het enorme blok graniet blijft een piepklein beeldje over, niet veel groter dan een vingerhoed. „Dit ben ik!” roept de koningin.

De koningin die niet kon kiezen, Annemarie van Haeringen; 
uitg. Leopold, Amsterdam, 2010; ISBN 978 90 258 5760 8; 32 blz.; € 13,95.

De tentoonstelling ”De koningin die niet kon kiezen” is tot 13 maart 2011 te zien in het Gemeentemuseum Den Haag. 
 www.gemeentemuseum.nl voor meer informatie.