„Europese elite mist contact met religie”
AMSTERDAM – Europa heeft niet zozeer een moslimprobleem als wel een godsdienstprobleem. „Er is een systematisch onvermogen van de Europese elite om religieus denken en voelen te begrijpen.”
Dat concludeert de gezaghebbende Philip Jenkins, hoogleraar geesteswetenschappen aan de Pennsylvania State University in Amerika, in zijn boek ”Gods werelddeel. Christendom, islam en de religieuze crisis in Europa” (uitg. Nieuw Amsterdam). Europa met zijn kernwaarden van secularisme en progressieve ideeën moet zich dringend bezinnen op de komst van gemeenschappen die deze waarden niet onderschrijven. Het is volgens Jenkins verbazingwekkend dat de discussies zo weinig aandacht besteden aan de culturele en de religieuze consequenties voor een nieuw Europa.
„Het vooruitzicht van met name de Turkse toetreding laat alweer zien dat de Europese elite niet alleen door en door seculier is wat betreft de eigen ideologie, maar dat men ook nauwelijks zicht heeft op de kracht en de oprechtheid van de religieuze motieven van anderen.”
Jenkins betoogt hoe vijandig de politieke elites staan tegenover het publiekelijk uitkomen voor religieuze overtuigingen en openlijke christelijke sentimenten. Op cruciale punten zoals abortus en homoseksualiteit komen seculiere progressieven stevig in conflict met aan de traditie hechtende christenen. „Kwesties rond homoseksualiteit laten zien dat standpunten die de meeste christelijke kerken veroordelen, snel zo gangbaar worden dat christelijke critici zelf als politiek abnormaal, en wellicht als te extreem voor een publieke functie, worden weggezet.”
Het afblazen van de benoeming van Buttiglione tot Europees commissaris (in verband met zijn visie op homoseksualiteit) plaatst Jenkins in dit kader. „De uiteindelijke logische consequentie van dat besluit zou betekenen dat geen enkele traditionele of orthodoxe christen nog een leidende functie zou kunnen krijgen bij de Europese Unie.”
Jenkins vermoedt dat islam en christendom zich niet neerleggen bij het secularisme waar Europese opiniemakers naar streven. „In plaats van vredig te verbleken, zouden beide religies wel eens steeds vaker met de staat in conflict kunnen raken doordat christenen de volledige consequenties beginnen te zien van wetten die ooit bedacht zijn als reactie op islamitische gevoelens.”
De bevoegdheid om toezicht te houden op islamitische predikers om ondermijnende ideeën en negatieve oordelen over homo’s of feministen op te sporen kan gemakkelijk worden ingezet voor het opsporen van „reactionaire overtuigingen in christelijke of joodse gemeenten.” Jenkins concludeert dat het toekomstige Europa allesbehalve eenvormig seculier is. Christenen zullen een herkenbaarder belangengroep vormen. „We hebben goede redenen om een hernieuwde gevoeligheid te verwachten voor de weergave van godsdienstige en heilige zaken.”