Zij waren voor een tweedaagse informele top bijeen in Athene. Ook de tien kandidaat-lidstaten die volgend jaar toetreden alsmede Bulgarije, Roemenië, Turkije en niet te vergeten Rusland hebben zich achter de uitspraak geschaard.

De betrokken regeringen erkennen de militaire realiteit in de Arabische natie, wat inhoudt de aanwezigheid van Amerikaanse en Britse strijdkrachten. Daaraan voegen zij toe dat die daarmee „in deze fase de verantwoordelijkheid dragen voor het waarborgen van de veiligheid van de burgers, het verlenen van humanitaire hulp en het beschermen van musea en het culturele erfgoed.”

Het communiqué vervolgt: „De VN moeten een centrale rol spelen in het proces naar de overdracht van het bestuur aan het Iraakse volk.” De EU geeft tegelijk aan dat zij zelf eveneens een bijdrage van betekenis wenst te leveren aan de inspanningen die nodig zijn voor het vestigen van politieke en economische stabiliteit. Voorts verwelkomt zij de toegezegde participatie van financiële instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank.

Secretaris-generaal Kofi Annan voerde in de Griekse hoofdstad bilateraal overleg met diverse Europese regeringsaanvoeders. Hij stelde vast dat het bij de wederopbouw gaat om een project van de lange adem. Hij bepleitte het opstellen van een tijdschema, onder andere voor het invoeren van een grondwet en het uitschrijven van verkiezingen.

Meningsverschillen over de oorlog tegen Irak zorgden in de afgelopen weken voor diepe verdeeldheid binnen de Unie. De leiders leken er bij hun beraad in Athene op uit een begin te maken met het helen van de wonden. Zij keken niet terug naar wat gebeurd is, maar hielden zich alleen met de toekomst bezig.

Zij toonden zich ook verzoeningsgezind in de richting van de Verenigde Staten. De Franse president Chirac liet merken dat hij niet weer een conflict wenst met die grootmacht, die voor zichzelf voorlopig een dominante positie opeist in de leiding over het Irak van na Saddam Hussein. Premier Simitis van Griekenland, die momenteel het voorzitterschap van de EU bekleedt, riep ertoe op alles te doen om de transatlantische dialoog te hervatten. „Op den duur kan niemand de wereld in z’n eentje besturen”, benadrukte hij.

Het wantrouwen blijkt echter nog lang niet verdwenen. Zo viel er een terughoudende reactie te constateren op het pleidooi van president Bush voor het opheffen van de dertien jaar oude handelssancties tegen Irak. Diplomaten wijzen erop dat dit een gevoelig onderwerp betreft.

Het intrekken van de maatregelen vereist namelijk duidelijkheid over wie de baas is bij de olieleveranties en wie dus feitelijk de macht in het land heeft. Tot dusver zien de VN toe op de gelimiteerde verkopen en op het besteden van de opbrengsten voor voedsel en medicijnen. Chirac beklemtoonde dat de Veiligheidsraad moet bepalen onder welke condities de sancties kunnen worden beëindigd.

De EU besloot verder een luchtbrug voor gewonde burgers op te zetten. Zij wil met name kinderen helpen die dringend een medische behandeling nodig hebben.