Scholieren kiezen volgens hem regelmatig de verkeerde studie, omdat ze geen goede voorlichting krijgen van universiteiten en hogescholen. Ze stoppen dan met hun opleiding of gaan een tweede studie doen. Daarnaast blijkt dat studenten te vaak een opleiding volgen waarin ze na het afstuderen geen werk kunnen vinden. Het ROA meet jaarlijks hoe het studenten vergaat die een beroepsopleiding of studie hebben afgesloten.

De grootste kosten worden volgens Borghans veroorzaakt doordat de student die een foute keuze heeft gemaakt, langer niet beschikbaar is voor de arbeidsmarkt. „Wie na de eerste studie nog eens begint aan een tweede, omdat hij toch iets anders wil doen, is jaren langer niet beschikbaar als werknemer. Dat kost heel veel geld aan belasting die niet kan worden geïnd, terwijl de student nog geen eigen inkomen heeft en dus voor zichzelf kan zorgen. Dat bedrag is hoger dan de extra studiekosten die zo’n twijfelaar veroorzaakt.”

Borghans vindt dat in de discussie over langer doorwerken ook eens gekeken zou moeten worden naar de opbrengst van eerder gaan werken. „Aan de voorkant dus”, legt hij uit. Langjarig onderzoek van het ROA heeft aangetoond dat 20 procent van de afgestudeerden achteraf spijt heeft van de studiekeuze. De stewardessenopleiding in Hoofddorp spant de kroon: daar heeft 60 procent naderhand spijt.

Middelbare scholen besteden volgens de hoogleraar te weinig aandacht aan de gevolgen van een studiekeuze en het perspectief op de arbeidsmarkt. Ze begeleiden derde- en vierdeklassers intensief bij hun profielkeuze, maar dat dat ook gevolgen heeft voor het beroepsleven, komt onvoldoende aan de orde, zegt hij. „Het ministerie van Onderwijs is daar nu ook mee bezig, want bij betere voorlichting op scholen valt financieel wat te halen.”