Prof. Den Hertog, een van de referenten, vindt de roep om het herstel van normen en waarden in onze samenleving tegenstrijdig. Hij stelt dat waarden en normen meebewegen met de ontwikkelingen in de samenleving. „Tegenwoordig betekenen ze vooral aan jezelf toekomen, maximale levensontplooiing vinden.”

De hoogleraar legde de diepste drijfveer bloot. „Men wil niet zozeer herstel van waarden en normen, maar bescherming van eigen verworvenheden. Wij willen op grote voet verder leven en niet verliezen wat we in onze welvaartssamenleving hebben. We delen niet langer een visioen, een overtuiging over de richting die het uitmoet. Maar we vinden elkaar in de angst verworvenheden te verliezen en zo in een hang naar veiligheid.”

Zijn referaat was toegespitst op waarden en normen in de kerk en in het leven van een christen. SGP-kamerlid mr. C. G. van der Staaij nam de samenleving en de politiek voor zijn rekening.

Prof. Den Hertog legde de vinger bij de vanzelfsprekendheid van het begrippenpaar en vroeg zich af of het herstel van normen en waarden wel zo goed past bij het christenzijn. „Probleemloos haken christenen aan bij de discussie en ze kijken dan ook nog verbaasd op als je vraagt of het wel zo bijbels is.” De hoogleraar betoogde dat het spreken over waarden oorspronkelijk thuishoort in de wereld van na de Verlichting, „die onder voorbijgaan aan Gods geboden zoekt naar wat het leven zin en inhoudt geeft, en wat wij op basis van onze invulling van waarden dan ook als goed en kwaad bestempelen. Het spreken over normen en waarden is in feite al een knieval voor de tijdgeest.”

Mr. Van der Staaij vroeg in zijn referaat bijzondere aandacht voor de geestelijke waarden van het geloof. „Geestelijk nihilisme vormt een bedreiging voor het werkelijke welzijn van mensen, maar ook voor de samenleving als geheel.” Die waarden zijn niet los verkrijgbaar, stelde mr. Van der Staaij. De geboden van de tweede tafel behoeven een uitdrukkelijke fundering en verankering in de eerste tafel van de wet.”

Een levendige discussie ontstond tussen mr. Van der Staaij en prof. Den Hertog, nadat een van de coreferenten, T. W. van Tricht, prof. Den Hertog kritiseerde dat deze te weinig aandacht had besteed aan de invulling van het normen- en waardendebat. De hoogleraar was van mening dat de geboden bij het vertalen naar allerlei normen voor de samenleving een eigen leven kunnen gaan leiden. „Als je de Tien Geboden uit de context haalt van een levende verbondenheid met Christus kun je er een verkeerde kant mee opgaan. De geboden kunnen persoonlijk normerend zijn, maar niet als richtlijn voor de samenleving, omdat de meeste mensen geen persoonlijke relatie met Christus hebben. Discussie kan alleen plaatshebben bij het kruis van Christus.”

Van der Staaij reageerde daarop met te zeggen dat de Tien Geboden inderdaad geen tien op zichzelf staande regels zijn om er politiek mee te bedrijven. „Ze moeten worden gezien in het licht van de bijbelse openbaring.” Het SGP-kamerlid vindt dat de Tien Geboden wel het richtsnoer voor het overheidsbeleid moeten zijn. „Er zit een zekere beteugeling in van ongebondenheid die zich op allerlei terreinen van de samenleving voordoet. Ik noem de bescherming van het leven, maar ook de verkeersveiligheid.” Van der Staaij pareerde prof. Den Hertog met de woorden dat „de Tien Geboden inderdaad geen eigen leven mogen leiden, maar dat mensen ook geen eigen leven mogen leiden zonder de Tien Geboden.”