„Christen overdreef geweld kruistochten”
GIESSEN/PADERBORN – Het christelijk geloof is gewelddadig, want er zijn kruistochten gehouden. Een nieuw boek betwijfelt of die aanklacht wel helemaal terecht is.
Prof. dr. Lutz. E. von Padberg is een van de bekendste kerkhistorici van Duitsland. In zijn nieuwste boek ”In Gods naam? Over kruistochten, inquisitie en rechtvaardige oorlogen” gaat hij in op „de tien belangrijkste aanklachten tegen het christendom.” Aanleiding is dat christenen in Duitland steeds vaker in de beklaagdenbank worden geplaatst. Het Duitse christelijke opiniemagazine Pro interviewde hem.
Een geliefd argument tegen het christelijk geloof wordt telkens weer gevonden in de kruistochten, zo constateert de hoogleraar uit Giessen en Paderborn. „Dat ergerde mij. Het is geen zakelijke argumentatie, want er wordt niet meer onderscheiden tussen het christelijk geloof en wat het instituut kerk gedaan heeft.”
Doordat christenen vaak te weinig kennis van de kerkgeschiedenis hebben, laten ze zich bovendien te gemakkelijk imponeren door een verwijzing naar de kruistochten, vindt prof. Von Padberg. „Natuurlijk zijn er gruwelijke dingen gebeurd. Dat moeten we niet goedpraten. Maar we moeten de bronnen wel goed lezen, om tot een genuanceerd oordeel te komen.”
Dan blijkt dat juist de christenen zelf in hun beschrijving van de kruistochten sterk overdreven hebben, ontdekte de hoogleraar kerkgeschiedenis. „Het bloed zou volgens de christelijke bronnen tot aan de tomen van de paarden komen. Dat is een sterke overdrijving, met een bepaald doel. De gedachte erachter is dat de „bezoedelde” heilige stad Jeruzalem alleen gereinigd en verzoend kon worden met het bloed van de ongelovigen. Het voorbeeld voor die gedachte vond de kerk in de Makkabeeënboeken. In Joodse en islamitische bronnen worden de kruistochten helemaal niet als zulke grote gebeurtenissen voorgesteld. Daar heeft niemand het in de huidige discussie over.”
De kruistochten kunnen al helemaal niet worden gebruikt om de christelijke leer in diskrediet te brengen, betoogt de hoogleraar. „De paus beloofde iedereen die in een kruistocht gedood werd een directe toegang tot het paradijs. Dat is natuurlijk volstrekt in tegenspraak met het Nieuwe Testament, maar de gewone man uit die tijd kon dat niet nagaan. Alleen de kerkelijke leiding had een Bijbel. Als die zei dat een kruistocht Gods wil was, moesten het volk en de ridders haast wel gehoor geven.”
Uiteindelijk heeft het christendom Europa veel meer goeds dan kwaads gebracht, zegt prof. Von Padberg. „Het gaat verkeerd als de kerk zich verbindt met macht en geld. Dan gaat men geweld in Gods Naam voor legitiem houden. Maar we kunnen in het algemeen oprecht zeggen dat we in een Europa leven waarvan de Joods-christelijke wortels verreweg in de meeste gevallen positief hebben doorgewerkt in de samenleving.”