Waar de adviezen van de imams over gaan? „Eigenlijk over alle aspecten van het leven van moslims”, concluderen onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen in een rapport dat vrijdag verscheen.Zo zijn er vragen over religieuze rituelen. Moet een student zonder inkomsten een offer brengen tijdens het offerfeest? Nee, vertelde een Turkse imam van een moskee in Nijmegen aan de onderzoekers; de financiële omstandigheden waarin iemand verkeert, tellen mee.

Mogen jongens en meisjes met elkaar verkeren en zo ja, hoe, is een andere vraag. Dat blijkt sterk af te hangen van degene aan wie de vraag wordt gesteld. Een godsdienstdocent op een islamitische basisschool stelt dat tieners kennis mogen maken met leeftijdsgenoten van het andere geslacht, maar geen seksuele handelingen mogen verrichten. Een salafistische imam en een salafistische jongerenprediker zijn echter principieel tegen elke vermenging tussen de seksen in de openbare ruimte, „omdat dit gevaarlijke lustgevoelens teweeg kan brengen”, aldus het rapport.

De salafistische imam valt terug op een aantal vuistregels: zonder je nooit af met een vrouw met wie je niet bent getrouwd en vermijd het werken op een plek met veel collega’s van het andere geslacht.

Verschillen in visie komen ook openbaar rond vragen die zijn gerelateerd aan het thema islam en werk, bijvoorbeeld het bidden onder werktijd. Niet-salafisten zien ruimte om gebeden samen te voegen, waardoor het religieuze gebruik op bepaalde dagdelen kan worden overgeslagen. De salafisten zijn op dat punt strenger in de leer: het op tijd verrichten van het gebed gaat boven werken en broodwinning. „Moslims die beweren dat je je werk voor moet laten gaan denken hashashiye (zijn bedwelmd, red.). Een moslim heeft niets te zoeken bij een bedrijf of organisatie waar de werkgever het hem verbiedt om zijn gebed op tijd te verrichten”, aldus een salafistische imam, al zijn er volgens hem wel uitzonderingsberoepen. De treinmachinist en de chirurg mogen een uitgesteld gebed wél samenvoegen met een later gebed.

Het advies van de imam is echter niet het eind van alle tegenspraak, zo blijkt. Vrijwel alle jongeren tot 30 jaar toetsen zijn adviezen aan andere bronnen. Een ervaren vrijwilliger in een Turkse moskee verzucht zelfs dat jongeren de imam passeren als vraagbaak. „Er wordt ook niet echt tegen de imam opgekeken. Imam betekent eigenlijk alleen ”iemand die er iets meer van weet.””

Een deel van de moslimjongeren kiest ervoor rechtstreeks islamitische geleerden in het buitenland te benaderen. Ook dat is echter niet vrij van complicaties; sommige vragen zijn zo specifiek voor moslims in West-Europa dat de geleerde uit Saudi-Arabië daar geen raad mee weet.

Een voorbeeld? Toestemming vragen voor het castreren van een kat. Een Nederlandse salafistische bekeerlinge kreeg uit Saudi-Arabië te horen dat dat niet mag. „Als ze het woord castratie horen, reageren ze daar fel op. Ze denken dan we zijn ‘zaakje’ eraf halen. Dat is natuurlijk niet zo. Daarom heb ik advies gevraagd aan geleerden die bekend zijn met West-Europa. Zij begrijpen mijn vraag beter en kunnen daardoor beter advies geven.”