DEN HAAG (ANP) – De Raad van State is een van de belangrijkste onafhankelijke adviesorganen waarover de Nederlandse regering en het parlement beschikken. Daarnaast is de Raad de hoogste bestuursrechter van het land, waar burgers terechtkunnen als zij het niet eens zijn met beslissingen van de overheid.

De Raad van State bestaat al sinds de zestiende eeuw. Keizer Karel V stelde in 1531 de Conseil d’Etat in, een adviescollege van edelen die de landvoogd van de Nederlanden raad gaf over belangrijke bestuurlijke zaken. Sindsdien is de Raad van State altijd in een of andere vorm blijven bestaan, met uitzondering van de Franse overheersing van 1795 tot 1813.

De huidige opzet van de Raad van State als adviesraad werd grotendeels vastgelegd in de grondwet van 1848 en de Wet op de Raad van State uit 1861. De bestuursrechtelijke functie is sindsdien herhaaldelijk gewijzigd, voor het laatst in 2001, toen de Raad van State werd aangewezen als beroepsinstantie in vreemdelingenzaken.

Tjeenk Willink

De voorzitter van de Raad van State is het staatshoofd, al ligt de werkelijke leiding in de praktijk bij de vicevoorzitter. Dat is nu Herman Tjeenk Willink. Naast koningin Beatrix hebben kroonprins Willem-Alexander en prinses Maxima zitting in de Raad, die verder voornamelijk bestaat uit oud-bestuurders en oud-politici.

De regering is verplicht de Raad van State te raadplegen bij iedere wet of algemene maatregel van bestuur. De Raad controleert of een voorstel strookt met de grondwet en met internationale afspraken. Maar ook de vraag of een voorstel wel het beste middel is om een probleem aan te pakken, komt aan de orde.

De Raad van State kan de regering adviseren een voorstel te wijzigen, of bij ernstige bezwaren niet ter goedkeuring in te dienen bij de Tweede Kamer. Als een voorstel uiteindelijk in de Tweede Kamer wordt behandeld, speelt het advies van de Raad van State een belangrijke rol in de beraadslagingen. Pas daarna wordt het openbaargemaakt.

Raad van State

Burgers die het niet eens zijn met een besluit van een gemeente, provincie, waterschap of de rijksoverheid, kunnen bij de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State aankloppen.

Als het een besluit op het gebied van milieu en ruimtelijke ordening betreft, komt de zaak direct bij de Raad van State terecht. In andere gevallen komt eerst de bestuursrechter aan bod.

De bestuursrechter doet dan een uitspraak die bindend is voor alle partijen.