Weerbarstige realiteit
”Beter een raket in de tuin dan een Rus in de keuken”. Die slogan uit de jaren 80 ligt menigeen nog vers in het geheugen. Evenals de geschiedenislessen op de lagere school uit die tijd, waarin nadrukkelijk werd gewaarschuwd voor het oprukkende communisme, al dan niet voorzien van atoomwapens.
Die vrees is anno 2010 gelukkig niet bewaarheid geworden, hoewel Moskou de afgelopen jaren volop duidelijk heeft gemaakt dat het zich nog steeds tot de supermachten rekent en zijn defensiedoctrine ook dienovereenkomstig heeft aangepast.De angst voor een nucleaire vernietigingsoorlog is echter behoorlijk op de achtergrond geraakt. Nieuwe gevaren bedreigen de wereldvrede, zoals grensoverschrijdend terrorisme en schurkenstaten die bezig zijn met het verwerven van massavernietigingswapens.
De Amerikaanse president Barack Obama is daar natuurlijk ook van doordrongen. Dinsdag liet hij daarom alvast aan de New York Times weten dat de Verenigde Staten hun nucleaire strategie grondig gaan herzien. In de aanloop naar een ontwapeningsconferentie in Washington, waaraan 47 wereldleiders zullen deelnemen, kondigde Obama aan dat Amerika geen nieuwe kernwapens zal ontwikkelen en dat de voorwaarden waaronder de VS hun nucleaire capaciteit zullen inzetten aanzienlijk zullen worden aangescherpt.
Het uiteindelijke doel is om kernwapens in deze wereld overbodig te maken, zo riep Obama al tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen. Voorwaar een loffelijk streven. Maar Obama vergat niet erbij te vertellen dat hij verwachtte dat zijn ambitie niet tijdens zijn leven zal worden verwezenlijkt. Om van zijn politieke leven nog maar te zwijgen.
Wél vertelde hij erbij dat de Verenigde Staten, zolang er kernwapens in de wereld zijn, er zelf in elk geval een „veilig en effectief arsenaal” op na zullen blijven houden.
Dus als er ook maar één land ter wereld kernwapens zal blijven houden, zal Amerika dat in elk geval ook doen, is de boodschap. Zullen Moskou en Peking achterblijven als Washington zijn arsenaal aan massavernietigingswapens behoudt? Zullen de Fransen hun nationale veiligheid in de handen van de Amerikanen leggen? Dat is niet bepaald de lijn die Parijs tot nu toe heeft gevolgd. En als Frankrijk kernwapens heeft, zal Groot-Brittannië weer niet toestaan dat de Fransen de enigen in Europa zijn met nucleaire capaciteit.
Kortom, het streven van Obama is prijzenswaardig. Maar de realiteit is helaas weerbarstiger. En ook al zouden goedwillende kernmogendheden bereid zijn tot forse reductie of zelfs het uitbannen van kernwapens, dan nog zijn er staten die minder van goede wil zijn. Neem Iran of Noord-Korea.
En –niet te vergeten– er zijn ook landen waarvoor kernwapens een deel van het bestaansrecht vormen. Dat is zeker het geval bij Israël, dat zich in het Midden-Oosten omringd weet door vijandelijke staten. Hoewel Israël zijn nucleaire capaciteit nooit formeel heeft toegegeven, heeft de afschrikkende werking van het Israëlische kernwapenarsenaal de afgelopen decennia zijn doel niet gemist.