Gereformeerde Kerken vrijgemaakt wacht ledenverlies van bijna 20 procent
Als de huidige trend zich voortzet, verliezen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) tot 2025 tussen de 14 en 21 procent van hun leden. „Er is sprake van leegloop en vertrek.”
Dat is de prognose van het Centrum voor Samenlevingsvraagstukken (CvSv) van de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. In opdracht van de Theologische Universiteit Kampen (Broederweg) en de Gereformeerde Hogeschool deed het CvSv onderzoek naar de demografische ontwikkelingen in de GKV. Het rapport ”De toekomst in de Kerk”, dat de onderzoeksresultaten bevat, is donderdag verschenen.Uit cijfers blijkt dat het aantal leden van de GKV tot 2004 nog toenam. Daarna zette een daling in. Onderzoeker J. Slendebroek-Meints spreekt van een „omslagpunt” in dat jaar. Het totale aantal leden zal in 2025 naar schatting uitkomen tussen de 98.000 en 108.000. Twee jaar geleden telden de GKV nog 125.000 leden.
Het te verwachten ledenverlies is volgens de onderzoeker voor een deel te wijten aan een toenemend aantal onttrekkingen. „Vooral in 2005 zijn veel mensen naar de Gereformeerde Kerken hersteld (GKH) vertrokken.”
Een andere component heeft te maken met het langzaam afnemend aantal kinderen dat wordt gedoopt. In 2008 werd bijna 9 procent minder kinderen gedoopt dan in 2001. Deze trend is overigens al sinds 1983 gaande.
Aan de andere kant is er sprake van toenemende vergrijzing van het ledenbestand. „We worden ‘oudere’ kerken”, aldus de onderzoekers.
Het proces van vergrijzing en ontgroening leidt tot een andere leeftijdsopbouw in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt: Het aandeel belijdende leden ten opzichte van de doopleden neemt sterk toe.
Het CvSv becijferde verder dat, bij de huidige trends, het aantal vrijgemaakte predikanten tussen 2009 en 2025 gemiddeld met zes per jaar daalt. Daarmee neemt het totale aantal dienstdoende GKv-predikanten tot 2025 af met zo’n 40 procent. Het aantal predikantsvacatures zal met 200 procent toenemen.
In toenemende mate zullen dus niet-predikanten allerlei taken in de kerk (bijvoorbeeld pastorale zorg, catechese) moeten gaan overnemen van de predikanten, voorspelt het CvSv. „De ‘bearbeiding’ van de gemeente door professionals zal hierom een groot aandachtspunt moeten zijn.”
De opstellers van het rapport wijzen erop dat ze geen vaststaande feiten presenteren. „De toekomst is per definitie open en ontwikkelingen gaan altijd anders dan prognoses kunnen voorzien. De kerk is een dynamische instelling en het kerkelijk leven is boven alles primair een geestelijk gebeuren."
