Generale regelingen toekomstige verenigde kerk klaar
De werkgroep kerkorde van de SoW-kerken heeft de generale regelingen klaar. De ruim 130 A4’tjes geven een gedetailleerde uitwerking van allerlei wetten en voorschriften. Na het principiële deel van de kerkorde en de uitwerking in de ordinanties vormen de generale regelingen met de al eerder bekend geworden overgangsbepalingen het complete dossier van kerkelijke wetgeving voor de toekomstige Protestantse Kerk in Nederland.
Globaal kan worden gezegd dat de kerkorde de grondleggende bepalingen geeft. Terwijl de ordinanties een praktische uitwerking daarvan zijn, passen de generale regelingen de uitwerking verder toe. De teksten van de generale regelingen worden bijgesteld en vastgelegd in de triosynode van 3 en 4 april.
Enkele zaken die in de generale regelingen aan de orde komen, zijn:
GASTLIDMAATSCHAP - Mensen die vanuit een andere kerk willen meeleven met de PKN krijgen daarvoor alle ruimte, blijkt uit de generale regeling voor het gastlidmaatschap. De PKN onderhoudt bijzondere banden met enkele kerken in Nederland. Leden van deze kerken kunnen in de regel door de kerkenraad als gastlid worden ingeschreven. Het betreft de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken, de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten en de Unie van Baptistengemeenten.
Net als in de huidige Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk voorziet de kerkorde van de PKN in de mogelijkheid dat mensen zich als gastlid verbinden aan een plaatselijke gemeente. Inschrijving kan daarbij plaatsvinden indien het desbetreffende lid woont binnen het grondgebied van de gemeente en het bevoegde orgaan van de andere kerk daartegen geen bezwaar maakt. Onder vergelijkbare voorwaarden kunnen ook leden van buitenlandse kerken als gastlid worden ingeschreven. Gastleden delen in de pastorale en diaconale zorg van de gemeente. Ze kunnen lid zijn van een kerkenraadscommissie of van een orgaan van bijstand. Ook kunnen ze deelnemen aan het heilig avondmaal onder dezelfde voorwaarden als de eigen leden van de gemeente. De werkgroep kerkorde merkt verder op dat kerkenraden van een protestantse gemeente zelf beoordelen of een rooms-katholiek die als gastlid wil meeleven met de gemeente als belijdend lid of als dooplid zal meeleven.
De ledenadministratie van de doopleden en de belijdende leden vindt in de verenigde kerk niet alleen plaats op gemeentelijk, maar ook op landelijk niveau. Ook de niet-gedoopte kinderen van de gemeenteleden worden daarin opgenomen en de namen van degenen die blijk geven van verbondenheid met de gemeente. Met de landelijke registratie wil de kerk voorkomen dat mensen bij een verhuizing tussen wal en schip raken.
FUSIE EN SPLITSING - Bij vereniging en samenvoeging worden de gemeenten niet alleen kerkelijk gezien één gemeente, maar ook in burgerrechtelijk opzicht gaan ze samen één rechtspersoon vormen. Kerkenraden die in de PKN op plaatselijk niveau een vereniging willen aangaan, moeten dan ook een notariële akte laten opstellen. De werkgroep kerkorde zegt voor de regeling betreffende de fusie en splitsing van gemeenten zoveel mogelijk aansluiting te hebben gezocht bij het Burgerlijk Wetboek.
Gemeenten die na 1 mei 2004 willen fuseren, moeten een aantal maatregelen treffen. Zo zullen de naam en de grenzen van de verenigde gemeente moeten worden vastgesteld. Ook moet de samenstelling van kerkenraad en colleges zijn geregeld. Tevens hebben de kerkenraden bijzondere aandacht te schenken aan de positie van predikanten, kerkelijk werkers en medewerkers die op basis van arbeidsovereenkomst zijn aangesteld.
De synode stelde eerder al vast dat hervormde gemeenten, gereformeerde kerken, lutherse gemeenten en gefedereerde gemeenten niet verplicht zijn zich te verenigen. Kerkenraden die wel willen verenigen, moeten daartoe zelf stappen ondernemen en behoren de gemeenteleden vooraf te raadplegen. Met het oog op de bescherming van derden is bepaald dat een voorgenomen besluit tot vereniging moet worden gepubliceerd.
De generale regeling schrijft verder over een commissie van bijzondere zorg. Deze commissie kan onder bepaalde omstandigheden een voorziening geven bij losmaking van leden van de gemeente die een nieuwe kerkgemeenschap willen vormen. Deze commissie treft een voorziening, waarbij recht gedaan wordt aan de belangen van de gemeente, waarbij ook rekening wordt gehouden met hen die zich willen losmaken. Daarbij stelt de generale regeling dat in ieder geval de registers, het doop-, lidmaten- en trouwboek, de notulenboeken, de financiële administratie en de andere bescheiden, alsmede de naam en het archief van de gemeente blijven toebehoren aan de gemeente die deel blijft uitmaken van de PKN.
PREDIKANTSTRAKTEMENTEN - Predikanten ontvangen in de PKN allen hetzelfde basistraktement, aangevuld met mogelijke periodieke verhogingen. Daarmee verdwijnt de betaling op basis van een klassenindeling van de gemeente, zoals nu nog gebruikelijk is in de Nederlandse Hervormde Kerk. Er zal ook geen sprake meer zijn van schalen op basis van de grootte van gemeenten, zoals in de Gereformeerde Kerken gebruikelijk is.
De generale regeling over de predikantstraktementen gaat er verder van uit dat de kerkenraad de verplichting houdt om de predikant een ambtswoning aan te bieden. Aan deze verplichting is gekoppeld de verplichting van de predikant om de ambtswoning te betrekken. In de achterliggende tijd klonken er stemmen om deze verplichting af te schaffen. De regeling voorziet overigens wel in de mogelijkheid dat de kerkenraad zelf aan de predikant ontheffing kan geven van deze verplichting.
De regeling voor het studieverlof is gehandhaafd. De predikant heeft een keer per vijf jaar recht op studieverlof en pleegt vooraf overleg met de kerkenraad en met het moderamen van de classicale vergadering.
