De inzet van de HGJB-catecheet staat niet op zichzelf. In de afgelopen jaren maakte de jeugdbond zich sterk voor andere vormen, andere methodes en deskundigheidsbevordering bij catechese: middelen die er onder meer voor moesten zorgen dat het leren in de gemeente aansluit bij de belevingswereld van tieners.„Niet om het veranderen zelf, maar omdat de samenleving verandert”, licht coördinator Wout Schonewille van het HGJB-centrum voor catechese toe.

Ouders

Hij doelt onder meer op het hectische leven van alledag, onderwijsvernieuwingen, de toename van psychosociale problematiek, afnemende betrokkenheid van ouders bij catechese en de complexe jeugdcultuur. „Jongeren zijn kritisch. Ze verwachten didactische vaardigheden. Gezag op basis van functie is verdwenen. Catechese geven is dus niet iets wat je er een beetje bij doet.”

Het is daarom maar de vraag, zegt Schonewille, of een theologiestudie op academisch niveau noodzakelijk is. Veel kennis hebben, kan de overdracht bij tieners zelfs belemmeren.

Daar komt bij dat menig predikant vastloopt in de veelheid van taken die er op zijn schouders rust. De coördinator zou de deskundigheid van de predikant liever ingezet zien bij belijdeniscatechese en de training van andere catecheten.

Van een HGJB-catecheet –waarschijnlijk meestal een hbo-theoloog– wordt gevraagd dat hij behalve theologische kennis ook didactische en communicatieve vaardigheden bezit. Het aangaan van een relatie met jongeren acht de jeugdbond cruciaal. In 2009 gingen drie catecheten bij wijze van proef aan het werk in Lunteren, Gouda en Hilversum. Daarmee kwam de HGJB ook tegemoet aan de wens van gemeenten om de werving en begeleiding van catecheten en de arbeidsrechtelijke relatie met hen te waarborgen. Voor gemeenten bleek het lastig om werving en selectie toe te passen alsook financiële verantwoordelijkheid te dragen, weet Schonewille.

Het staflid denkt dat ook de catecheten gebaat zijn bij een contract met de jeugdbond. Ze krijgen coaching en bovendien de mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen met collega’s. Het leren in de gemeente is zo niet langer „een eenzaam avontuur.”

Het stimuleren van deskundigheid bij het organiseren en geven van catechese betekent niet altijd dat de catecheet de predikant vervangt. De wensen van een gemeente zijn bepalend voor advies en werkwijze.

„Veel predikanten doen het prima”, zegt Schonewille. „Het komt echter ook voor dat catechisanten eerder dan de predikant in de gaten hebben dat de catechese niet loopt.

En jongeren kiezen met hun voeten: zij vertrekken gewoon. Of hun hoofden zakken naar beneden. Het mag niet zo zijn dat de grote daden van God worden overgedragen in zó’n klimaat.”

Behalve dat een HGJB-catecheet onderwijs geeft –voor de groep of tijdens de zogenoemde mentorcatechese– kan hij zich bezighouden met beleid of met bijvoorbeeld avonden voor de ouders van catechisanten.

Uitzending

Nu de jeugdbond naar aanleiding van de proef heeft besloten tot het daadwerkelijk inzetten van catecheten, zal de werving een aanvang nemen. Er komt een pool van catecheten waaruit de HGJB kan putten. Selectie heeft plaats op grond van een aantal benodigde „basiskwalificaties.”

Omdat de positie van de catecheet een grote geestelijke verantwoordelijkheid met zich meebrengt, spreekt de jeugdwerkorganisatie niet van detachering, maar van uitzending. „In de kerk wordt soms te gemakkelijk over jeugdwerkadviseurs en catecheten gedacht”, is de ervaring van Schonewille.

De eisen die mensen stellen aan de deskundigheid van een voetbaltrainer of muziekleraar staan volgens hem in schril contrast met wat zij verlangen van een kerkelijk werker. „Terwijl het in de kerk gaat om zaken van eeuwigheidswaarde.”

Op dit moment zijn er drie catecheten in dienst van de HGJB. De jeugdbond verwacht dat dit aantal vanaf september 2010 „op zijn minst” verdubbelt.