De schrijver van het boek ”Heeft de evolutie een doel? Over schepping en emergente evolutie” sprak zaterdag in Ede tijdens een studieconferentie van de Vereniging voor Reformatorische Wijsbegeerte. De emeritus hoogleraar filosofie, die zijn lezing de titel ”Het Darwinjaar is voorbij. Hoe nu verder?” meegaf, zei dat de verwarring over de evolutie­theorie door het Darwinjaar alleen maar is toegenomen. „De samenleving is tot op het bot verdeeld over de keuze tussen het scheppingsverhaal en het evolutieverhaal.”Maar ook de christenen zijn verdeeld. Klapwijk noemde het creationisme, Intelligent Design en de theïstische evolutie als voorbeelden van die verdeeldheid. Zelf kan hij met geen van de drie modellen uit de voeten. Het creationisme gaat uit van een conflict tussen schepping en evolutie. Het zien van het scheppingsverhaal als een verslag van Gods scheppingsdaden en de wetenschappelijke claim van het creationisme vindt hij problematisch.

Intelligent Design wil een brug slaan tussen geloof en wetenschap door uit te gaan van evolutie en het werk van God, maar daarin is „God de gatenvuller in de hiaten van de wetenschap”, aldus Klapwijk. Hij sprak van een „heilloze suggestie.”

De theïstische evolutie stelt dat de evolutietheorie de vriend van het christelijke geloof is en dat geloof en wetenschap hand in hand gaan. Het nadeel van deze methode is, aldus Klapwijk, dat de evolutie in dat model stopt, terwijl wetenschappers aangeven dat de evolutie doorgaat.

Hij pleit voor een nieuwe filosofische totaalvisie, met een doordenking van zowel de wetenschap als de Bijbel. Daar­ bij gaat Klapwijk uit van evolutie. „Het bewijsmateriaal voor een gemeenschappelijke afstamming is indrukwekkend.”

Hij stelt wel een aantal aanpassingen voor, in de eerste plaats dat de evolutie een doel heeft. Het filosofisch materialisme stelt dat levende organismen te herleiden zijn tot materie, maar dat is volgens Klapwijk niet zo.

Volgens hem vertoont de evolutie een emergentie, een dringende noodzakelijkheid. Tijdens een aantal beslissende momenten in de geschiedenis traden belangrijke veranderingen op, waardoor totaal nieuwe dingen konden ontstaan. Dat nieuwe had het oude al in zich, zoals een Russische pop uiteengehaald kan worden in steeds kleinere poppen. Daarom spreekt hij over emergente evolutie.

De emeritus hoogleraar ziet aanknopingspunten bij Genesis. In het eerste hoofdstuk komt het scheppingsverhaal ter sprake. Pogingen om de evolutie in Genesis 1 terug te vinden zijn tot mislukken gedoemd, aldus Klapwijk. Dat ligt volgens hem anders bij Genesis 2, waar het zou gaan om een wordingsbericht. Bij schepping gaat het om ontstaan uit niets, maar bij wording gaat het om het ontstaan uit iets anders. Genesis 2 geeft dus wel aanknopingspunten voor de evolutiegedachte, concludeert hij.

De scheppingsdagen in Genesis 1 zijn „liturgische taal”, waarvan de structuur terugkomt in Exodus 20. Zoals de Schepper rustte op de zevende dag, zo moest ook het volk Israël rusten op die dag. Daarmee is niets gezegd over de lengte van de scheppingsdagen, die volgens Klapwijk heel lang geduurd hebben.

Door het doorprikken van de „humbug” van de wetenschap en de Bijbelse chronologie wil de filosoof komen tot „een totaalvisie waarin creatie en evolutie integreren.”
Tijdens de discussie zei hij dat God in de schepping een bepaalde orde heeft gelegd, waar de schepping naartoe groeit. „Het gaat om een lang wordingsproces, dat God voortdurend geleid heeft.”

Prof. dr. H. Jochemsen, hoog­leraar te Wageningen, vindt dat Klapwijk eigenlijk een aanhanger van Intelligent Design is, maar dan op een iets andere manier uitgewerkt. Hij vraagt zich af waarom de hoogleraar niet meer afstand neemt van het darwinistische verklaringsmechanisme.

Tijdens de studiedag werd het boek ”Bronnen van vrijheid. Wijsgerige antropologie voor het voortgezet onderwijs” gepresenteerd. Het door A. F. de Visser geschreven boek sluit aan bij het lesprogramma en is vanuit het reformatorische denken opgezet.