Vertrouwd gekakel is verstomd
Aan de Barneveldsestraat in Scherpenzeel zijn woensdag zo’n 27.000 kippen geruimd. Pluimveehouder J. L. van Kampen krijgt elke dag kaarten van vrienden en kennissen. Uit medeleven. „Het lijkt wel een sterfgeval”, verzucht mevrouw Van Kampen. „Maar zo voelt het voor ons niet.”
De oprijlaan is wit uitgeslagen van de ontsmettingsmiddelen. Op het bedrijf is het stil. Het vertrouwde gekakel in de stallen is verstomd. De familie volgt in alle vroegte aan de ontbijttafel de dramatische gebeurtenissen in de Gelderse Vallei op voet.
Vorige week dinsdag constateerde de pluimveehouder de eerste merkwaardige verschijnselen in zijn stal. „De kippen vraten te weinig. Dat kan natuurlijk allerlei oorzaken hebben.” Donderdag kreeg Van Kampen meer argwaan. „Er lagen zo’n vijftig kippen dood in de stal. Toen dacht ik: Hier klopt iets niet.”
De gebeurtenissen volgden elkaar daarna in snel tempo op. „We zijn met vier zieke kippen naar een RVV-dierenarts geweest. Dat vrouwtje kende de verschijnselen van de vogelpest vanuit Italië. Ze zei: Dit lijkt er sprekend op.” Vrijdagavond zat het bedrijf op last van Den Haag op slot.
Zondag moesten de boer, zijn vrouw, twee zoons en een buurman zo’n 5000 dode kippen uit de stallen halen. „Nood breekt wet”, zegt de pluimveehouder, tevens CDA-raadslid in Scherpenzeel. „Als je dode, besmette dieren hebt, moet je die zo snel mogelijk afvoeren. Bovendien gaat het flink stinken.”
Van Kampen kan het verloop van het virus zo aanwijzen. „Daar is het begonnen”, wijst hij met een weids gebaar richting het oosten. De eerste getroffen boerderij 2 kilometer verderop. „Vanaf daar kun je het spoor richting het westen precies volgen. Bedrijf na bedrijf is besmet geraakt.” De eerste pestverschijnselen signaleerde de agrariër ook in zijn meest oostelijk gelegen stal. De andere twee kippenschuren raakten daarna eveneens van oost naar west besmet. „Het virus moet zich dus door de lucht verplaatsen.” Van Kampen is goed te spreken over de ruimingen. „De RVV belt van tevoren netjes om te vragen of ze langs kunnen komen. In goed overleg bekijken ze hoe ze het best te werk kunnen gaan.” De RVV lijkt te hebben geleerd van de mkz-crisis. Een voor een heeft de pluimveehouder zijn kippen in de vergassingsmachine zien verdwijnen. „Met een shovel en een kraan zijn de dode dieren vervolgens in de containerwagen van Rendac gedumpt.” Hij reageert uiterlijk nuchter. „Dat is misschien de buitenkant”, erkent hij. „Maar wat moet je anders? Het is allemaal nog zo onwerkelijk.” Zij: „Het is allemaal razendsnel gegaan. In een week tijd is alles geruimd en ontsmet. Het overkomt je. Voor je het in de gaten hebt, is het al gebeurd.” Hij: „Misschien moet de klap nog komen. Maar ik denk het niet.” Hij heeft enkele dagen met hoofdpijn rondgelopen. „Spanning, hé?” De 59-jarige boer wijst erop meer tegenslagen in het leven te hebben gekregen. „Dat krijg je als je wat ouder bent”, zegt hij bedachtzaam. Twintig jaar geleden is 40 procent van zijn pluimvee doodgegaan aan Comborro.
De schade kan hij nog niet overzien. „Ik denk een 20.000 tot 30.000 euro. Dat is te overzien. Wij hadden oudere kippen, zeventig weken.” De grootste schade begint pas door te tikken op het moment -half april- dat Van Kampen zijn stallen normaal gesproken weer zou vullen. „Ik kan er nu nog geen zinnig woord over zeggen.” Een nieuwe koppel kippen staat in Brabant bijna klaar. „In goed overleg kan ik daar waarschijnlijk wel van af.”
De onzekerheid is het ergste. „Je weet niet wat er de komende tijd gaat gebeuren. Gaat het weken of maanden duren? We gaan er samen maar eens op uit. Fietsen. Ik mag op het bedrijf toch niets meer. We mogen twee weken de stallen niet in.”
Zoon Gerben (23) staat in de startblokken om het bedrijf over te nemen. „Het is wel goed dat hij niet alleen welvaart meemaakt”, zegt mevrouw Van Kampen. „Er is ook een keerzijde.” De vraag is of Gerben het pluimveebedrijf nog kan en wil overnemen. „We moeten het eerst een halfjaar aanzien. Dat is nu niet het juiste moment. Je wordt deze dagen geleefd.”
Een paar honderd meter verderop heeft de Wim van Appeldoorn gisteren als eerste zijn 75.000 kippen geruimd zien worden. „Dramatisch.” Een klus van 32 uur. „Het is even wennen als je de eerste kippen op de lopende band ziet. Daarna gaat het wel.” Hij wijst erop dat boeren met kippen minder band hebben dan met koeien. „De ruiming werkt heel eenvoudig. Er gaan vijftien kippen in een krat en vier kratten in een container. In twee minuten zijn ze vergast. Twee keer ademhalen en het is gebeurd.” De schade schat hij op ongeveer 5 tot 6 euro per kip, in totaal circa 400.000 euro. Dat is alleen de waarde van de kippen en niet de schade nu zijn stallen misschien wel een halfjaar leeg blijven. Hij hoopt op een goede vergoedingsregeling.
