Dat zegt dr. Govert Buijs, universitair docent aan de faculteit der wijsbegeerte van de Vrije Universiteit. Hij sprak zaterdag op een symposium in Amsterdam over ”Zelfgekozen zingeving. Nieuwe religie en spiritualiteit”. Buijs belichtte het denken van de Canadese filosoof Charles Taylor. Die verzet zich tegen de zogenaamde secularisatiethese. Buys: „De standaardopvatting is dat religie afneemt naarmate de modernisering toeneemt. Taylor zet vraagtekens bij deze weergave met één rechte aflopende lijn. De geschiedenis moet met een ander ”verhaal” verteld worden.”De ontwikkeling van religie tussen 1500 en heden heeft volgens Taylor alles te maken met het zoeken naar authenticiteit, stelt Buijs. „In de middeleeuwen werd de verplichte biecht ingevoerd. Mensen gingen reflecteren op zichzelf, en werden zo zelfbewust. De latere verlichting was een poging van deze zelfbewuste mens om door middel van het denken de wereld te beheersen.”

In de negentiende eeuw nam de spanning tussen het denken en het eigen gevoel toe. Buijs: „In de romantiek begon de culturele elite te vragen wat er nog méér was dan het rationele. Men zocht naar authenticiteit. Later bereikte dit verlangen ook het volk, en ontstonden romantische massabewegingen zoals de Doleantie van A. Kuyper.”

In de jaren zestig volgde de laatste stap. Buijs: „Men vroeg: als ik als lid van een zuil of massabeweging belangrijk ben, waarom zou ik dan ook niet alléén belangrijk zijn? Zo werd het ”tijdperk van authenticiteit” ingeluid, met als belangrijkste wapenfeit de seksuele revolutie, het terrein waar de massaregels voorheen het strakst waren.”

Religie is maar niet een fenomeen dat afneemt naarmate we meer weten, maar ze verandert mee met de geschiedenis, zo geeft Buijs Taylor weer. „Religie zorgde vroeger voor de ordening van de maatschappij. Die rol heeft zij verloren, maar daarmee is religie zelf niet verdwenen.”

Tegenwoordig heeft religie alles te maken met keuzes van het individu. „Authenticiteit krijgt vandaag gestalte in het zelf kiezen voor bepaalde levensovertuigingen. Nog steeds zijn er collectieve vormen van religie, maar ook die bestaan op basis van keuzes van individuen. Mensen gaan massaal naar Taizé, maar gaan daarna ook allemaal weer terug naar huis. Men vindt elkaar als men eenzelfde keuze maakt.” Zo hervinden mensen ook het christendom. „Op grond van een spirituele zoektocht komen sommigen uit bij het christelijk geloof, als keus vanuit eigen authenticiteit.”