Falkplan, opgericht in 1947, lift lange tijd mee met de naoorlogse opbouw van Nederland. Meer wegen, meer auto’s, en dus is er markt voor wegenkaarten. Uitgever Wegener ziet na verloop van tijd in het bedrijf zelfs een aantrekkelijke overnameprooi.Eind jaren tachtig verandert het toekomstperspectief. De groei van het wagenpark stokt en, belangrijker, digitale routeplanners doen hun intrede. Als daar in het begin van deze eeuw de navigatiesystemen bijkomen, breekt de verzadigingsfase van de papieren kaart aan. Falkplan is ten dode opgeschreven.

Collega-bedrijf Andes zit op dat moment ook op een dood spoor. De onderneming, onderdeel van TPG, had jarenlang adresgegevens gedigitaliseerd om voor postbodes de efficiëntste loop- en rijroute uit te stippelen. Na het klaren van die omvangrijke klus restte een ongewisse toekomst.

Vrijwel gelijktijdig komen in 2003 Falkplan en Andes op eigen benen te staan doordat het eigen management de bedrijven koopt van Wegener en TPG, zogeheten buy-outs. Begin 2004 fuseren de beide partijen. „Ons samengaan bracht twee werelden bij elkaar”, aldus huidig directeur Eric de Laat. „Falkplan beschikte over een sterk merk, maar had de digitale stap nog niet gezet. Andes deed juist alles digitaal, maar miste de aansluiting met de markt. Hier gold dus: één plus één is drie.”

Fuseren doet pijn, weet De Laat inmiddels. „Falkplan ging van zeventig naar dertig werknemers, Andes van 45 naar 20. Maar het kon niet anders, het productieproces was hopeloos inefficiënt.”

Nu is alles anders. „De overstap naar digitaal kaarten maken is onze redding geweest. Vroeger kostte het handmatig bijwerken van de kaart van Amsterdam een halfjaar. Met een rotonde was iemand zomaar een dag onder de pannen. Nu rolt met één druk op de knop de recentste stadsplattegrond uit de printer. Al onze gegevens zitten in een database, ik noem het wel een grote toverdoos.”

Het resultaat zijn de bekende Falkkaarten, de stadsplattegronden in de Telefoongids en het Shellstratenboek. Maar ook de digitale ANWB-routeplanner wordt gevuld vanuit de database in Eindhoven. Hetzelfde geldt voor de navigatiesystemen van de Nederlandse hulpdiensten. Op dit moment broedt het bedrijf op ontsluiting –tegen betaling– van de gegevens via de populaire iPhone van Apple.

Het actueel houden van de gegevens blijft tijdrovend. „We vragen regelmatig bij gemeenten, Rijkswaterstaat en waterschappen om updates. En als de aangeleverde informatie onvoldoende uitsluitsel geeft, gaan we zelf op pad om poolshoogte te nemen bij wegversmallingen of nieuwe viaducten.”

Falkplan verkoopt jaarlijks zo’n 2 miljoen kaarten. „Ik verwacht geen verdere daling. Automobilisten vinden het toch prettig om een kaart in de auto te hebben. Met een navigatiesysteem gaat ook wel eens wat mis. Bovendien biedt het kleine schermpje geen overzicht.”

Groei ziet De Laat bij fiets- en wandelkaarten. In die markt heeft Falkplan ook niets te duchten van grote jongens als TomTom en Nokia. „Zij vinden die doelgroep helemaal niet interessant. Zij zoeken internationaal naar uitbreiding. Bovendien staat bij recreatie de beleving centraal. Dan wil iemand niet toegeschreeuwd worden: „Hier rechtsaf.””

Het nadeel van papieren kaarten is de snelle veroudering, een dag na het drukken doen zich al weer wijzigingen voor. „Vroeger maakten we grote oplages voor twee, drie jaar. Nu drukken we een voorraad voor twee, drie maanden.” De Laat durft de stelling aan dat zijn kaarten actueler zijn dan alle navigatiesystemen in de wereld, mits de omloopsnelheid in winkels hoog genoeg is. „TomTom stelt wel updates beschikbaar, maar dan gaat het meestal om het bijwerken van de software. De kaarten worden niet vervangen.”

Op een kaart van Falkplan is het tevergeefs zoeken naar de verschijningsdatum. Een bewuste keuze, aldus De Laat. „Als er bijvoorbeeld 2009 op staat, dan koopt de consument in november geen kaart meer omdat er binnenkort een nieuwe verschijnt. Gevolg is dat winkels onze producten terugsturen en dat verhoogt de kostprijs en daarmee de verkoopprijs.”

Van het vooroordeel dat vrouwen geen wegenkaarten kunnen lezen, wil De Laat niets weten. „Dat is niet genetisch bepaald. Kaartlezen moet je leren, dat geldt voor iedereen.”