De classis Amersfoort heeft de christelijke gereformeerde predikant van Zeewolde op 17 oktober tijdelijk ontheven van alle ambtelijke dienst in en buiten Zeewolde. Tegelijkertijd heeft ze de verantwoordelijkheid van de kerkenraad in Zeewolde overgenomen.

Volgens de classis bleek eerder dit jaar dat de kerkenraad niet bij machte was goed geestelijk leiding te geven aan de gemeente. De predikant meldde zich ziek. Daarom nam de classis geen besluit over zijn positie. Wel onthief ze de predikant tijdelijk uit het ambt.

De classis zelf vroeg de PS een extra zitting uit te schrijven om het kerkelijk recht sneller te laten gaan. Die PS komt tussen Kerst en Oud en Nieuw, op donderdag 27 december, bij elkaar. Daaruit blijkt voortvarendheid, aldus de advocaat van de classis, mr. P. T. Pel.

Vertragend
Maar de advocaat van de predikant, mr. P. J. den Boef, denkt daar heel anders over. De kern van de klacht van ds. De Boer is dat het kerkelijk recht tekortschoot, de classis haar werk niet goed deed en dat de PS de zaak nog niet oppakte. Het verzoek is nu dat de wereldlijke rechter dit alles corrigeert. De classis heeft volgens mr. Den Boef op te lichtvaardige gronden de dominee ontheven van zijn taken. Op 16 november begeleidde de advocaat ds. De Boer naar de classis.

De advocaat omschreef maandag in niet mis te verstane woorden het werk van de classis en haar commissie. Den Boef concludeerde zelf dat hij van het classicale commissierapport geen spaan heel liet. Bovendien zou hoor en wederhoor niet zijn toegepast. Ds. De Boer kon zich niet goed verweren, was de klacht. Het ging onder andere om het advies van de classis dat hij –gezien wat voorgevallen was– persoonlijke deskundige medische begeleiding moet zoeken.

Op de achtergrond speelt mee dat tijdens de zitting bleek dat de kerkenraad van Zeewolde verdeeld was. De zittende kerkenraad koos partij voor de dominee, maar die werd afgezet door de classis. De afgezette leden tekenden overigens appèl aan. De dominee meldde zich vervolgens opnieuw ziek. Pogingen tot een minnelijke schikking leidden tot niets.

Mr. Den Boef concludeerde maandag dat er eigenlijk sprake is van schorsing en heeft appèl ingesteld bij de PS met het verzoek dat ten spoedigste te behandelen.

De kerkorde zou volgens hem geen spoedprocedure kennen om snel zaken te regelen. Vandaar het kort geding. Daar komt bij dat de bijeenkomst van de PS op 27 december alleen maar ’s ochtends is. Dat is te kort, aldus de advocaat. Er liggen namelijk zestien appèlschriften. Den Boef betwijfelt sterk of die allemaal behandeld worden. Hij vreest dat een commissie zal worden benoemd. Dat werkt volgens hem zeer vertragend.

Spoedappèl
Mr. Pel stelde namens de classis Amersfoort dat het kerkelijk recht wel degelijk functioneert. De classisbesluiten zijn volgens hem zorgvuldig genomen en het kerkelijk recht biedt ruime mogelijkheden tot beroep. Hij hield de rechter voor dat de interne rechtsgang zowel correct als op tijd is. Ook het feit dat de PS op verzoek van de classis eerder bijeenkomt, noemde hij getuigen van grote zorgvuldigheid van de kant van de kerk.

Volgens mr. Pel handelde de classis correct: „Er is een appèlmogelijkheid en er komt een spoedappèl. Die procedure is met waarborgen omkleed en als het appèl niet-ontvankelijk wordt verklaard, is dat niet de schuld van de classis.” Kortom, volgens de classis heeft ds. De Boer ongelijk met zijn kort geding en moet hij de kerkelijke weg gaan.

De advocaat van de predikant legde de vinger bij het feit dat de classis verderging in het ontheffen dan de classicale commissie wilde. Ds. De Boer mocht na de maatregel ook niet meer buiten Zeewolde preken. Dat deed de rechter aan de classis vragen of die had overwogen hem elders wél te laten preken. De kwestie kon zijns inziens wellicht gekoppeld zijn aan de situatie in Zeewolde. Op basis van wat de classiscommissie weet, durft die echter niet positief te adviseren over beroepbaarstelling na losmaking.

Volgens de classis is er verder bewust sprake van tijdelijke ontheffing uit het ambt. „En dat is een ordemaatregel en geen verkapte tucht, zoals de dominee beweert. Er is nog geen finaal oordeel geveld over ds. De Boer”, aldus mr. Pel. Maar mr. Den Boef stelde dat alles wijst op een vooruitlopen op een losmaking. Losmaking in kerkordelijke zin betekent opnieuw beroepbaarstelling.

Pel bleef erbij dat het allemaal op kerkelijke wijze toegaat. „Ds. den Boer heeft bovendien het formulier ondertekend voor dienaren des Woords waarin staat dat hij in alles zal handelen naar de kerkorde en de daarbij geldende bepalingen”, voegde de classisadvocaat toe.

Hij bestreed verder nog dat ds. De Boer op correcte wijze om behandeling in appèl bij de PS heeft verzocht. „Hij deed zelf helemaal geen verzoek daartoe. Of de verzoeken van diens advocaat rechtsgeldig zijn, moet de PS beoordelen.” Overigens tekenden afzonderlijke leden van de kerkenraad wel beroep aan, ook tegen het besluit dat hun predikant trof.

Complex
Beide partijen probeerden tijdens de zitting diverse malen duidelijk te maken dat het erg jammer is dat men in eigen huis geen regeling kon treffen. Mr. Den Boef deed hierbij een beroep op Calvijn, die gezegd moet hebben dat als een dominee apert onrecht is aangedaan je wel naar de wereldlijke rechter mag. De advocaat gebruikte termen als „willekeur” en „kwade trouw” om aan te duiden dat zijns inziens zijn cliënt onrecht is aangedaan door de classis Amersfoort. Namens die classis waren voorzitter ds. M. Hogenbirk, ds. D. Dunsbergen en ds. P. D. J. Buijs gisteren in Zwolle aanwezig.

Eerder meldde mr. Den Boef al dat het zijn cliënt van diverse zijden kwalijk genomen is dat hij naar de wereldlijke rechter stapte terwijl de zaak nog dient in de kerken. Hij vindt echter dat de classis de handschoen die hij aanreikte, niet oppakte. Beide partijen maakten duidelijk dat de kwestie complex is.

De president van de arrondissementsrechtbank doet nog geen uitspraak. Hij wil eerst een kort verslag hebben van de extra te beleggen Particuliere Synode om te zien hoe voortvarend die de kwestie oppakt. De classis Amersfoort vergaderde maandagmiddag en -avond, maar wilde vanmorgen geen mededelingen daarover doen.