De regeringsleiders van de 27 EU–landen werden het hierover donderdag tijdens een top in Brussel verrassend snel eens, nadat ze weken hadden getwist over de benoemingen. De weg voor een akkoord werd vrijgemaakt toen de Britse premier Gordon Brown zich kort voor het begin van de top opstelde achter zijn landgenote en politieke geestverwante Ashton als gegadigde voor de buitenlandpost.Brown had tot dan toe steeds vastgehouden aan de kandidatuur van zijn voorganger Tony Blair voor de baan van EU–president, hoewel die vrijwel nergens steun genoot. Tijdens een bijeenkomst van socialistische EU–leiders donderdagmiddag koos Brown eieren voor zijn geld.

De 62–jarige christendemocraat Van Rompuy gold al een week of twee als de man met de beste papieren om EU–president te worden. Duitsland en Frankrijk, de twee machtigste EU–landen, stonden achter hem. Eventuele concurrenten, zoals de Nederlandse premier Balkenende en diens Luxemburgse collega Jean–Claude Juncker, zouden alleen in beeld kunnen komen als Van Rompuy afviel.

Balkenende zei na de top blij te zijn met de benoeming van Van Rompuy. Hij heeft „buitengewoon veel waardering” voor deze „bewogen politicus”, die hij al twintig jaar kent. Balkenende ontkende opnieuw kandidaat te zijn geweest voor het EU–presidentschap. Hij gaat „met hartstocht” door met zijn werk als premier en voelt zich niet beschadigd, maar of hij opnieuw CDA–lijsttrekker wordt, wilde hij niet zeggen.

Van Rompuy wordt voor tweeëneenhalf jaar benoemd tot EU–president. Hij moet voortaan de vier jaarlijkse EU–toppen voorzitten en de eenheid onder de EU–leiders bewaken. De socialiste Ashton zet het werk voort van EU–buitenlandcoördinator Javier Solana, maar krijgt meer bevoegdheden en wordt ook vicevoorzitter van de Europese Commissie. Ashton was wel eens voor de baan genoemd, maar de benoeming van de econome kwam toch als een verrassing.

Voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie zal nu naar verwachting binnen enkele dagen de rest van zijn ploeg samenstellen. De Nederlandse kandidaat is nog niet bekend. Misschien blijft eurocommissaris Neelie Kroes (Concurrentie) in Brussel, maar dan op een andere post dan haar huidige.

Van Rompuy is nog geen jaar premier van België. Naar verwachting volgt zijn voorganger Yves Leterme hem op. Leterme moest vorig jaar aftreden na in opspraak te zijn geraakt in de Fortisaffaire, maar werd door een parlementaire onderzoekscommissie later vrijgepleit. Hij is nu minister van Buitenlandse Zaken. Van Rompuy was donderdagochtend al bij de Belgische koning. Wat daar is besproken, is niet bekend.