Bijna drie jaar geleden streek het bedrijf van directeur Henk Nieuwkoop vanuit het Brabantse Andel neer langs de Hoofdweg in De Kwakel, onder de rook van Schiphol. Adjunct-directeur Jack van der Salm werkte toen al vijftien jaar voor het bedrijf, op de afdeling die Nieuwkoop BV zelfstandig runde bij de Bloemenveiling Aalsmeer. In Noord-Brabant waren geen groeimogelijkheden voor Nieuwkoop, in De Kwakel was ruimte genoeg. Het bedrijf is 6 hectare groot. „Omdat we wereldwijd werken, is de nabijheid van Schiphol, Randstad en veiling ideaal”, zegt Van der Salm.

Ruim 25 jaar geleden startte het bedrijf voorzichtig met de import en de kweek van hydrocultures: planten die overleven in gebakken kleikorrels. „Gemakkelijke verzorging, schoon, mooi, goedkoop in onderhoud. Langzamerhand rolden we in de exclusieve planten.” Hydrocultuur vormt vandaag de dag de hoofdmoot voor het bedrijf, maar de kweek van en handel in grondplanten en mediterrane planten loopt ook goed.

De directeur zelf reist zo’n vier maanden per jaar de wereld rond om goed materiaal op te sporen. Van plantages op Costa Rica komen veel Dracena’s (drakenbomen), uit Florida (VS) exclusieve ficussen. Thailand en China leveren palmachtigen, en voor boomvarens moet je in Australië zijn. „Vooral het zoeken naar nieuwe leveranciers kost veel tijd. Want in Honduras hebben ze geen Gouden Gids waar alle kwekers in staan.”

Voorraad en assortiment in De Kwakel zijn indrukwekkend, en dan het meest in de bijna 12 meter hoge kas die voor de allergrootste joekels is neergezet. Een Brachychiton rupestris (flessenboom) staat met z’n 6,5 meter hoogte in een kuip van bijna 2 meter doorsnee. Het prachtexemplaar wacht op verzending naar een sjeik in het Midden-Oosten.

Nieuwkoop De Kwakel doet onder meer zaken met vlinder- en dierentuinen, maar levert vooral via interieurbeplanters, die op hun beurt bijvoorbeeld architecten of grote concerns beleveren. „We leveren nooit rechtstreeks aan de klant. Wij zijn groothandel en dat moet ook zo blijven, we beconcurreren geen andere partijen uit de bedrijfskolom. In deze handel draait het vooral om vertrouwen.”

Hoe krijg je 1000 bamboeplanten uit China of een grote serie drakenbomen van 7 meter hoogte van de ene kant van de wereld naar de andere? „Dat is het geheim van de smid. Lokaal worden de mensen opgeleid in het zorgvuldig verpakken van de planten. In 40-voetzeecontainers met klimaatbeheersing liggen ze gestapeld of in kratten.” Meestal duurt de reis in het donker zo’n 20 tot 25 dagen.

Vaak gaat het goed -levende have heeft voorrang in de havens- soms zit het bedrijf ook met een zeperd en gaat een complete zending de mist in. „Erger dan het verlies in geld is het feit dat je dan je beloften niet kunt nakomen. In ons werk moeten we vaak lang vooruit plannen. Een architect kan nu de bomen bestellen die hij in september 2004 wil geleverd zien voor plaatsing in dit of dat speciale kantoorgebouw. Dat vergt veel fingerspitzengefühl aan onze kant. Het is bijzonder specialistisch werk.”

Planten binnenhalen van over de hele wereld, is dat niet vragen om narigheid, enge ziekten bijvoorbeeld? „De Plantenziektekundige Dienst is bij ons kind aan huis, die bekijkt alles. We onderhouden een prima band.” In een speciale quarantainekas mogen de planten en bomen na de reis maandenlang tot rust komen en kunnen ze langzaam wennen aan het Europese licht. Ongediertebestrijding gebeurt vooral biologisch.

Elk project dat wordt beleverd, is een verhaal apart, zegt Van der Salm. Of het nu gaat om een enkele bak voor 100 euro of een complete binnentuin voor het duizendvoudige van dat bedrag. Zijn de exotische planten volgens hem een kwestie van luxe of noodzaak? Van der Salm: „Planten zijn -dat is al zo vaak aangetoond- belangrijk in de kantoor- of leefomgeving. Niet alleen visueel, want ze filteren de lucht en dempen het geluid. Eén plant per zoveel vierkante meter of per medewerker is niet voor niets een norm. In Nederland is de interieurbeplanting nog steeds bezig aan een opmars. De laatste tien of vijftien jaar werd het een zeer professionele tak.”

Van der Salm heeft sinds een jaar of vijf een hobby die hij binnen het bedrijf kan uitleven. Hij noemt het de ”hardware”: plantenbakken en tuinornamenten van keramiek, roestvrij staal, fyberglas of andere materialen. Bijna dagelijks komen er zeecontainers vanuit alle windstreken in De Kwakel aan, voornamelijk gevuld met exclusief materiaal. „Daar hoef je tegenwoordig de deur nauwelijks meer voor uit. We laten onze producten wel zien op beurzen, maar de wereldwijde inkoop en begeleiding gaat, nadat de productie is gestart, nagenoeg geheel per e-mail.”

Hoewel het lastig kan zijn de trend te moeten zetten in plaats van die te volgen, doet Van der Salm graag het eerste. Last van de mode -de laatste jaren steeds meer aan de orde in de tuinen- en plantenbranche- heeft hij weinig, zegt hij. „Als in Nederland blauw glazuur uit de gratie raakt, is het in Frankrijk op dat moment net ín. We blijven zelden met onverkoopbare partijen zitten. Altijd is er wel weer een weg te vinden.”

Over omzetcijfers wil Van der Salm weinig kwijt, maar over de vooruitzichten van het bedrijf praat hij met des te meer plezier. „De conjunctuur hapert, veel mensen zijn somber gestemd. Wij zien de toekomst echter zonnig in. We groeien flink, en er zijn nog volop mogelijkheden voor uitbreiding. De meeste werknemers ervaren het alsof ze in een familiebedrijf werken. Je ziet hier op zaterdag mensen lopen die alles laten zien aan familie of vrienden. Ze zijn er dus trots op. Dat houden we graag zo. Dat betekent wel dat we altijd aan ’morgen’ denken en ons afvragen waar we nog kunnen verbeteren.”

Ondanks het feit dat het bedrijf zelden of nooit adverteert, slaat het wat de export betreft de vleugels uit in heel Europa en vaak ook daarbuiten. „Het is een sector waarin enige discretie als regel geldt. We leveren via de professionele beplanters aan luchthavens, zwembaden, in omroepland en in ziekenhuizen.” En dat ook het Torentje van de premier door Nieuwkoop werd aangekleed, is inmiddels zo’n beetje publiek geheim, zegt de adjunct.