De Papsluis bij het Noord-Brabantse Nieuwendijk is de plaats waar voorzitter A. G. Vlaander en secretaris G. J. Arends elkaar voor het eerst ontmoetten. Vlaander was projectleider van het renovatieproject en Arends kwam hem als sluizenspecialist adviseren.Dat de Papsluis werd gerenoveerd is geen vanzelfsprekendheid. Tientallen, zo niet honderden sluizen, zijn gesloopt of volgegooid met grond. Eind vorige eeuw kwam daar verandering in. Steeds meer klonk er protest als er weer een sluis werd gesloopt.

De Papsluis stond ook op het punt om gesloopt te worden, toen Waterschap Alm en Biesbosch er het beheer over kreeg. Omdat de sluis onderdeel uitmaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is besloten hem op te knappen.

Het uit 1815 stammende bouwwerk is een inundatiesluis. Hij dient om de achtergelegen polder onder water te zetten, zodat de vijand niet verder kan oprukken. Zo is de sluis tijdens de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 door de Nederlanders opengezet, in 1945 deden de Duitsers dit om de geallieerde opmars te stuiten.

Als voormalig projectleider toont Vlaander trots de zogenaamde waaierdeuren van de Papsluis. Arends zorgt voor de bijbehorende uitleg. „Waaierdeuren gaan open en dicht door de druk van het water. Door te zorgen dat het water aan de ene kant van de deur hoger is als aan de andere kant, gaan de deuren vanzelf open en dicht.”

Als civiel ingenieur bij de Technische Universiteit in Delft kreeg Arends kreeg in 1989 de opdracht om alle sluizen van voor 1940 in beeld te brengen. Arends: „Sluizen zijn in de bouwkunde niet echt interessant. Hoe meer ik me er echter in ging verdiepen, hoe interessanter ik het vond. Nu zijn sluizen een deel van mijn leven geworden.” Het onderzoek van Arends resulteerde in een boek dat inmiddels het standaardwerk is over sluizen en stuwen. Helaas ging Arends sluizenarchief met onder andere oude bouwtekeningen verloren tijdens de brand in de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft vorig jaar.

In 2004 verscheen een tweede boek van Arends hand. Daarin beschreef hij hoe oude sluizen in stand gehouden kunnen worden. Bij de presentatie bleek er behoefte aan een stichting waar overheden en particulieren terecht kunnen met vragen over te renoveren sluizen. Niet lang daarna was de stichting Historische Sluizen en Stuwen Nederland (HSSN) een feit.

De stichting blijkt in een behoefte te voorzien. Deskundige Arends is al bij veel sluizen wezen kijken. „Vaak worden sluizen als historisch bestempeld terwijl ze dat helemaal niet zijn. Andersom komt het ook voor.”

Zowel voorzitter Vlaander als secretaris Arends verheugen zich als er weer ergens een sluis is gerenoveerd. Vlaander: „Weer een stukje cultureel erfgoed bewaard is voor het nageslacht. Dat geeft voldoening.”

Dit is het eerste deel in een serie over Nederlandse sluizen.

---

De Papsluis stond op het punt om gesloopt te worden, toen Waterschap Alm en Biesbosch er het beheer over kreeg. Omdat de sluis onderdeel uitmaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is besloten hem op te knappen.
Het uit 1815 stammende bouwwerk is een inundatiesluis. Hij dient om de achtergelegen polder onder water te zetten, zodat de vijand niet verder kan oprukken. Zo is de sluis tijdens de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 door de Nederlanders opengezet, in 1945 deden de Duitsers dit om de geallieerde opmars te stuiten.
Als voormalig projectleider toont Vlaander trots de zogenaamde waaierdeuren van de Papsluis. Arends zorgt voor de bijbehorende uitleg. „Waaierdeuren gaan open en dicht door de druk van het water. Door te zorgen dat het water aan de ene kant van de deur hoger is als aan de andere kant, gaan de deuren vanzelf open en dicht.”