Debat over huiselijk geweld in China
Regisseur Zhang Jiandong wist dat hij een gevoelige snaar zou raken met een tv-serie over geweld binnen het gezin. Maar wat hij niet verwacht had was dat de serie, waar hij mede het scenario voor heeft geschreven, een commercieel en emotioneel succes zou worden.
Kijkers, onder wie slachtoffers van huiselijk geweld, prijzen het realisme en het lef van ”Niet met vreemden praten”, een serie in 23 delen die door de Chinese tv is uitgezonden en nu klaar ligt om aan het buitenland te worden verkocht. Vrouwengroepen zijn blij dat de serie een lang verzwegen onderwerp zo publiekelijk onder de aandacht heeft gebracht.
De Chinese cultuur gebiedt om vuile was binnenskamers te houden. Dat de onverbloemde openheid van de serie aanslaat is volgens Zhang een teken van vooruitgang van de Chinese maatschappij.
„Het is akelig, maar er zijn heel veel van die gezinnen waar geweld heerst”, zegt Zhang. Het heeft Zhang verbaasd dat hij de serie, die tenslotte een negatief beeld schetst van de Chinese maatschappij, door de censuur heeft gekregen. Hij schrijft dat toe aan een nieuwe bereidheid bij de overheid om sociale problemen aan de orde te stellen. Zo wordt er sinds kort aandacht besteed aan voordien verzwegen onderwerpen als aids, drugs en zelfmoord.
Er is ook kritiek op de serie. Sommige kijkers en gezagsdragers vinden haar te gewelddadig, somber en hopeloos. „Veel mensen zeiden dat het onderwerp zich niet leent voor televisie. Sommigen zeiden er dagenlang depressief van te zijn geweest”, zegt Zhang.
Andere mensen putten juist wel hoop uit de serie. Een weerkundige die door haar man werd mishandeld schreef aan Zhang dat zij zich had geïdentificeerd met het slachtoffers uit de serie. De serie had haar ervan overtuigd dat zij er goed aan had gedaan om haar man te verlaten.
Volgens belangengroepen vindt in één op de drie Chinese huishoudens geweld plaats. Chinese vrouwen zijn politiek nauwelijks vertegenwoordigd en het strenge éénkindbeleid versterkt de traditionele voorkeur voor kinderen van het mannelijk geslacht. Als de politie met een geval van mishandeling wordt geconfronteerd volstaat zij vaak met een advies tot gezinsbemiddeling.
De afgelopen drie jaar is daar verandering in gekomen, althans op papier. Een in 2001 aangenomen huwelijkswet geeft slachtoffers recht op bescherming en gebiedt straf voor de daders. Bij een scheiding kunnen slachtoffers ook schadevergoeding eisen. De bereidheid de wet uit te voeren varieert regionaal echter nogal en geld voor de opvang van mishandelde vrouwen is er nauwelijks.