De effecten van overbevolking zijn in de hele wereld merkbaar, maar vooral in de armste landen. In Afrika groeit de bevolking het snelst. Daardoor verergeren bestaande problemen zoals honger, ziekten en gewelddadige conflicten over natuurlijke rijkdommen.„De bevolking in landen als Kenia, waar de groei gestabiliseerd was, groeit nu weer sneller”, zegt Alex Ezeh, directeur van het Afrikaanse Instituut voor Bevolkings- en Gezondheidsonderzoek. „Tegen 2050 zal Kenia naar verwachting 87 miljoen inwoners tellen.” Momenteel heeft Kenia 39 miljoen inwoners.

De landen met de snelste groei kennen ook grote concentraties van armen in stedelijke gebieden, zoals India, Pakistan, Nigeria en Indonesië. „Er moeten tientallen miljoenen monden extra gevoed worden, kinderen moeten naar school, mensen moeten onderdak vinden, en dat ook in landen die niet goed in staat zijn dat te regelen”, zegt Ezeh.

Overal ter wereld nam het aantal geboorten af in de afgelopen dertig jaar, maar het ging het langzaamst in Afrika. Bovendien stagneerde de financiering voor gezinsplanningsprogramma’s de afgelopen vijftien jaar.

Volgens het wereldbevolkingsfonds zijn programma’s voor gezinsplanning belangrijk om het economische en sociale welzijn van vrouwen te bevorderen, vooral tijdens de huidige economische crisis, en kunnen ze armoede en sterfte onder kinderen en moeders verlagen.

„Gezinsplanning zorgt er zonder enige twijfel voor dat vrouwen hun leven beter kunnen sturen”, zegt Fatima Mrisho van de Tanzaniaanse Commissie voor Aids. „Het geeft vrouwen meer kansen zich te ontwikkelen, ze kunnen beter overleven als individu en het geeft de kinderen een beter leven. Maar even belangrijk is dat het de algemene situatie van een land aanzienlijkverbetert.”

Wereldwijd sterven jaarlijks meer dan 500.000 vrouwen tijdens de zwangerschap of bevalling. Vaak had dat voorkomen kunnen worden met een goede medische zorg. Voor elke dode, lijden nog eens twintig vrouwen aan levenslange kwalen en handicaps. De moedersterfte in Afrika ligt ten minste honderd keer hoger dan die in ontwikkelde landen.

De aidsepidemie is een andere factor die gezinsplanning beïnvloedt. Zowel gezinsplannings- als aidsprogramma’s zijn gericht op betere seksuele voorlichting. „Hiv is een ramp, maar een positief aspect ervan is dat het geleid heeft tot meer openheid over seksualiteit”, zegt Mrisho. Dat kan veel aidsslachtoffers voorkomen.