Prof. Ernst M. Conradie (Universiteit van de Westkaap) confronteerde de leer van Darwin met Calvijns ”overdenking van het toekomende leven”. Waarom bracht een liefdevolle God een wereld tot stand waarin lijden „een biologische noodzaak” is? Hoe durfde God te verklaren dat de schepping goed is? Is Calvijn wel bruikbaar in de huidige bezinning op de ecologische vernietiging en de klimaatverandering?In het licht van de reformatorische theologie moet, aldus Conradie, de erfenis van Darwin –het lijden ingebed in de evolutie– worden beschouwd als een welkome gift, omdat deze dienen kan als een roep aan de theologie om terug te keren tot de „soteriologische lijn” (lijn van verlossing). Darwin kan de gereformeerde theologie helpen om schepping en verlossing als twee dimensies van Gods huishouding bij elkaar te houden.

Maar aanvaarding van deze gift kan ook een gif worden, namelijk als de ontbindende gevolgen van de zonde worden genegeerd en als geen onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende vormen van lijden. Onderscheiding van menselijk lijden en anderssoortig (natuurlijk) lijden kan helpen in het acceptabel maken van het Evangelie der verlossing. Anders kan een theologie van de glorie de theologie van het kruis gaan verdringen.

Conradie sloot af met op te merken dat Calvijn in zijn Institutie de aard van de verhouding tussen schepping en verlossing slechts in enkele cryptische opmerkingen heeft verwoord. Hij heeft in dit opzicht zijn nazaten een groot probleem nagelaten. Vandaar dat volgelingen als Kuyper, Bavinck, Noordmans, Barth, Van Ruler en Moltmann tot heel verschillende posities komen, ondanks hun claim dat ze in de lijn van de erfenis van Calvijn zijn gebleven.

Hierbij aansluitend sprak prof. dr. C. van der Kooi (VU) over de eschatologie (de leer aangaande de toekomst) bij Calvijn, onder de titel ”Op weg naar het beloofde land”. Essentieel voor Calvijns theologie is het onderscheid tussen hemel en aarde.

Het middeleeuwse idee van een christelijke samenleving was in Calvijns denken heel helder. We leven nu in een andere tijd, met meer technische mogelijkheden, met meer verwachting voor een langer leven. Er zijn echter constanten. Ook vandaag leeft een kind van God in het ”alreeds” van de gemeenschap met Christus, aldus de hoogleraar dogmatiek.

Waaraan moeten we vasthouden? Van der Kooi noemde drie punten. In de eerste plaats kunnen mensen weliswaar zonder God leven, maar God kiest ervoor niet zonder de mens te leven. Maar verlossing begint wel met Gods beslissing.

In de tweede plaats is het leven een gave. Dat opent onze ogen naar buiten toe, naar Gods wereld. De tijd en de wereld zijn niet leeg, want daar zendt God Zijn Geest om mensen tot nieuw leven te wekken, een leven van hoop en verwachting. Ten slotte mogen we op de weg naar het beloofde land delen in de vruchten van heling en vernieuwing. Dat alles betekent dat gereformeerde theologie uitgedaagd wordt om het moderne leven met al zijn complexiteit kritisch maar ook loyaal te benaderen, als de ruimte waarbinnen God de mens ontmoet door Zijn Geest en hem uitdaagt te antwoorden.