Als Frankrijk en Duitsland hun zin krijgen, zal er vooreerst geen sprake zijn van een aanval op Irak. Zij zitten min of meer op één lijn. Maar dat is niet hetzelfde spoor als dat van de af en toe bijna bruut overkomende Bush. Die zal de oorlog niet schromen. En zijn minister Powell heeft al uiting gegeven aan zijn ergernis over de Europese oppositie.Oorlog lijkt bijna onvermijdelijk. De VS en Groot-Brittannië sturen althans steeds meer manschappen en wapens in de richting van Irak. Volgens Russische bronnen zal Bush in de tweede helft van februari Bagdad aanpakken. De waarheid van zo’n bewering valt niet vast te stellen. Zij is niet onaannemelijk. De Amerikaanse president wil een signaal afgeven. Voor de veiligheid. En tegen terrorisme. Of gaat het in werkelijkheid toch om de felbegeerde olie?

De Franse minister van Buitenlandse Zaken De Villepin liet al in een eerder stadium doorschemeren dat Frankrijk mogelijk in de Veiligheidsraad zijn veto uitspreekt tegen een aanval op Irak. Van de permanente leden vinden ook Rusland en China dat de wapeninspecteurs van de VN sterke bewijzen moeten vinden om een aanval op Irak te kunnen rechtvaardigen. Dat was in 1990 anders. Frankrijk en Duitsland stemden in met het gebruik van „alle noodzakelijke middelen” om de „internationale vrede en veiligheid in het gebied te herstellen.” Maar toen was ook de brute bezetting van Koeweit aan de orde.

Een klein landje als Nederland heeft natuurlijk weinig of niets in de melk te brokkelen. Maar binnenslands zou het item oorlog de gemoederen in beweging kunnen brengen. Het eerste kabinet-Balkenende gaf in september 2002 te kennen de VS te willen steunen indien dat land Irak zou aanvallen. Zelfs wanneer dat zou gebeuren zonder mandaat van de Veiligheidsraad van de VN. De uitslag van de gisteren gehouden verkiezingen doet de vraag stellen hoe lang dit standpunt is vol te houden.

Van de Nederlandse kiesgerechtigden meent 40 procent dat CDA en VVD verder zouden moeten gaan. Als CDA en VVD opnieuw met de LPF in zee gaan, behoeft de opvatting van het vorige kabinet geen nieuwe discussie. Een combinatie met de LPF ligt echter niet voor de hand. Als het CDA het met de PvdA eens zou kunnen worden, valt er over een aanval op Irak evenwel nog een fors robbertje te vechten.

De PvdA, GroenLinks, D66 en de SP gruwden immers destijds van wat zij beschouwden als volgzaamheid van het kabinet ten opzichte van de Amerikaanse politiek. Voor deze vier partijen is een mandaat van de Veiligheidsraad absolute noodzaak. Mochten de genoemde ’dwarsliggers’ in de oppositie terechtkomen, dan halen ze met hun gezamenlijke 65 zetels opnieuw niet genoeg stemmen om de positiekeuze van het vorige kabinet te ondergraven.

Is oorlog onvermijdelijk? Zowel het lijdelijk toezien op het verder ontwikkelen van kernwapens als een actief ingrijpen heeft kwade kanten. In elk geval loopt Europa als het tot oorlog komt meer risico dan Washington. Het optreden van de VS in Azië is nooit zo gelukkig geweest. De historie van Cambodja en Afghanistan spreken duidelijke taal.

Een oorlog op het pluche valt dan ook te verkiezen boven bombardementen op bezit van burgers die Hoessein kunnen missen als kiespijn. Dat geldt enerzijds de toekomstige besprekingen rond de nieuwe kabinetsformatie in Nederland. Anderzijds spoort het aan tot het uitoefenen van diplomatieke druk op Bagdad. Om het schijnbaar onvermijdelijke te voorkomen. Een aantal Arabische leiders in de regio lijkt z’n best te doen. Op hoop van zegen. Want de ernst van de gevolgen van een oorlog tegen Irak valt alleen maar te onderschatten.