In CDA-kringen ging de verandering het hardst en het verst. Daar zijn homoseksuele relaties feitelijk geen issue meer. Stemde de christendemocratische fractie in 2001 nog tegen het homohuwelijk, als zij anno 2009 voor dezelfde keuze gesteld zou worden, zou zij dat waarschijnlijk niet meer doen.Ook in ChristenUniekring bewegen de panelen. Een groot deel van de achterban van deze partij wijst liefdesrelaties tussen man en man of vrouw en vrouw af, maar de benadering van het thema is anders dan vroeger. Dat bleek vorig jaar wel toen de partij in beroering raakte over een gedragscode voor volksvertegenwoordigers.

In de SGP-achterban zijn de veranderingen minder groot, maar ook daar wordt de laatste jaren meer, openlijker en anders over het onderwerp gesproken dan voorheen. Refoscholen werken voorzichtig aan het bespreekbaar maken van het onderwerp. Het is nog altijd vrij zeldzaam dat leerlingen in het reformatorisch voortgezet onderwijs openlijk voor hun geaardheid uitkomen, maar het komt een enkele keer voor. Twintig of dertig jaar geleden gebeurde dat niet.

Het is een spannende vraag waar deze beweging eindigt. Terecht houden Bijbelgetrouwe christenen vast aan de opvatting dat het Woord van God homoseksuele relaties verbiedt. Maar wie het zuiver sociologisch bekijkt, beseft dat na de fase dat homoseksualiteit bespreekbaar is geworden –zodanig bijvoorbeeld dat mensen in een kerkelijke gemeente van elkaar weten: die en die is zo geaard–, meestal een volgende fase komt.

Hoe dit ook zij, de veranderingen onder orthodoxe christenen gaan de hun omringende maatschappij lang niet snel en lang niet ver genoeg. Eigenlijk zou ook de gereformeerde gezindte homoseksuele relaties voluit moeten aanvaarden, vinden veel burgers en politici. In 1993 aanvaardde een ruime Kamermeerderheid de Algemene wet gelijke behandeling, die het voor christelijke scholen zeer moeilijk maakt homoseksueel levende docenten te ontslaan. De ruimte die deze wet het bijzonder onderwijs nog biedt, dreigt door het emancipatiedrijven van PvdA-minister Plasterk (OCW) nog kleiner te worden.

Het is tegen deze achtergrond bezien opmerkelijk dat er deze week aan de politieke horizon toch een wolkje als eens mans hand verscheen. Het uitgelekte advies van de Raad van State zou de trend om het christelijk onderwijs steeds verder in te snoeren, wellicht enigszins kunnen keren. Als het door het kabinet en een Kamermeerderheid tenminste wordt overgenomen.

Of dat gebeurt, hangt van meerdere factoren af. In de eerste plaats van de bereidheid van coalitiepartner PvdA om zich werkelijk in te leven in de religie van christenen. Als de sociaaldemocraten die bereidheid tonen, zou het toch mogelijk moeten zijn dat ze tot de eerlijke erkenning komen dat er geen enkel probleem in schuilt om scholen, die het gebod van naastenliefde ook op homoseksuelen toepassen, de ruimte te laten hun grondslag serieus en consequent vorm te geven, tot in het benoemingsbeleid van docenten toe.

Zo ingewikkeld, zo vreemd is dat toch niet. Het is zoals Harm Buurma, remedial teacher op basisscholen rond Zutphen, deze week in de Volkskrant zei: „Als ouders –eigenlijk de schooleigenaren– een homoseksuele leefwijze afwijzen, en de leerkracht wijkt daarvan af, moet hij niet kinderen en ouders in een gewetensconflict brengen door te willen blijven.” Buurma, zelf homoseksueel, ziet niet in waarom zo’n docent dan niet gewoon zou opstappen. „Er zijn genoeg andere scholen.”

Of de politiek in staat is zo nuchter te denken en het advies van de Raad van State te volgen, hangt in de tweede plaats af van de overtuigingskracht, politieke stuurmanskunst en voorzichtigheid van de christelijke partijen in het kabinet. Ja, ook voorzichtigheid, want zoals de zaak voor de christelijke partijen gevoelig ligt, ligt hij dat ook voor de PvdA.