De commissie wil de verschillende functies in de Gelderse Vallei meer bundelen. Diverse bedrijven krijgen dan een andere plaats, er komt nieuwe natuur bij en sommige gemeenten kunnen uitbreiding van woongebieden wel vergeten. Dat laatste geldt bijvoorbeeld voor de gemeente Veenendaal, zo bleek gisterochtend al.

De reconstructiecommissie pleit verder voor de komst van speciale gebieden voor bijvoorbeeld intensieve veehouderij of kwetsbare natuur. Daartussen komen verwevingsgebieden, waar onder meer ruimte is voor recreatie.

In de driehoek Utrecht-Wageningen-Ermelo, waarover de commissie zich boog, speelt een aantal problemen. Een van de belangrijkste is versnippering. Landbouw, natuur, wonen, werken en recreëren zijn functies die elkaar nu nog op veel plaatsen in de weg zitten. Dit komt onder meer door de vermindering van het aantal boerenbedrijven. Op locaties van boerderijen vestigen zich daardoor steeds vaker ondernemingen zoals een aannemersbedrijf of een autohandelaar. Ook schieten kolossale woningen in het buitengebied als paddestoelen uit de grond. Daarnaast gaat het milieu steeds verder achteruit door vermesting, verzuring en verdroging.

Het plan van de commissie is een direct gevolg van de varkenspest die enkele jaren geleden heerste. De Tweede Kamer vond daarna dat er eens kritisch gekeken moest worden naar de verspreiding van agrarische bedrijvigheid door Nederland. Overal in het land zijn nu commissies aan het werk om plannen te maken voor hun gebied. De Gelderse Vallei is de eerste locatie waarvoor een afgerond plan op tafel ligt.

De kamerleden die woensdag aanwezig waren reageerden vrijwel unaniem positief op de voornemens van de commissie. Probleem is alleen nog het geld. Met de uitvoering is zo’n 9 miljard euro gemoeid over een periode van twaalf jaar. De helft daarvan komt naar verwachting van de Europese Unie, de rest van ondernemers en de rijksoverheid. SGP-fractievoorzitter B. J. van der Vlies houdt echter nog een slag om de arm. „Het plan voorziet in de aanleg van robuuste verbindingszones om natuurgebieden te verbinden. Wij vinden het voorlopig een stap te ver om daarvoor geld uit te trekken.”

CDA-landbouwwoordvoerder Th. Meijer is het daarmee eens. „De robuuste zones zijn er later bijgekomen. Het is beter om die eerst te parkeren. Voor de rest moet het plan zeker worden gehonoreerd.”

Volgens de Gelderse gedeputeerde H. Boxem kan het definitieve reconstructieplan voor de zomer gereed zijn. Tot die tijd is er nog ruimte voor inspraak en wijzigingen.