Dat stelde ds. Yvan Bourquin gisteren tijdens de Colloque Biblique Francophone in Lyon. De predikant van de Zwitserse gereformeerde kerk in het kanton Bern hield een lezing over ”De reformatorische visie op het avondmaal als een test voor vroomheid”. Hij stelde dat in bijna alle protestantse kerken een complete ommekeer in de wijze van avondmaal vieren heeft plaatsgevonden. Symptomatisch is het loslaten van de gereformeerde traditie van vier keer per jaar naar een maandelijkse of zelfs wekelijkse viering. Ook de veranderde liturgie is volgens ds. Bourquin kenmerkend.Zo wordt in de kerk van Genève slechts een verkorte en aangepaste versie gelezen van het door Calvijn ingestelde formulier. In hedendaagse vieringen gaat het volgens de predikant niet meer om het ”rechte geloven” maar om het ”meemaken door deelneming”. Het avondmaal wordt opgevat als ”mysterie”, waarbij het recht begrip geen rol speelt. In strijd met de reformatorische leer wordt het avondmaal een rite of een symbolische acte waarin iedere aanwezige kan participeren. Volgens ds. Bourquin is elk avondmaal echter te beschouwen als een lakmoesproef voor het geloof.

Dr. H. Klink uit Hoornaar toonde in zijn lezing aan dat Calvijns opvatting dat elke heerser voor God en het volk verantwoording moet afleggen van verstrekkende invloed is geweest. Dr. Klink ging zo ver dat hij Calvijn als „oorsprong en waarborg van de staatsleer van de constitutionele vrijheden” wilde beschouwen. Calvijn was tegen elke vorm van absolutisme, zowel die van de vorsten als de absolute heerschappij van het volk.

Volgens de inleider vertoonde de staatsvorm in Nederland ten tijde van Willem van Oranje precies het karakter dat Calvijn als het meest ideale zag. Willem van Oranje was een instrument door God gebruikt om de totale re-katholisering van Europa te keren.

Dr. Klink toonde aan dat in de 18e eeuw twee bewegingen ontstonden, namelijk het verabsoluteren van de rede en het steunen op eigen gevoelens. Beide hebben tot vandaag een verwoestend effect. Aan de hand van de scherpe analyse van de 18e-eeuwse denker J. G. Hamann wees dr. Klink op de ontwrichting voor de samenleving. Kunnen Calvijns opvattingen helpen uit de impasse te geraken? Ja, zei dr. Klink, „omdat Calvijn naar de juiste bron verwees en tevens oog had voor het historisch gegroeide en alle speculatie afwees. Vanuit de Schrift komt er zicht op de samenhang tussen Gods schepping en het verbond van God in de geschiedenis en daarmee ook op de oorsprong van de staat. Ideologieën worden bestreden en rechten en vrijheden van het volk gehonoreerd. Dit zijn de geestelijke wortels van Europa. Als déze rechtsbron wordt verlaten, komt de chaos omdat de verbindende schakel ontbreekt.”

De conferentie werd vandaag afgesloten met twee lezingen. Ds. Bourquin hield een tweede lezing over het avondmaal. Dr. Thomas Blanchard, hoogleraar Oude Testament aan het Bijbel Instituut in Genève, besloot zijn lezingencyclus over de ”Liederen over de knecht des HEEREN”.

Dit is het laatste deel in een drieluik over de Colloque Biblique Francophone.