Binnenvaartschipper en theologiestudent

Steenbergen (44) voer jarenlang op de Willy. „Schipper is niet de goede term voor het beroep. Je takenpakket is zo divers: bieden op vrachten, onderhandelen over laad- en lostijden, varen. ”Ondernemer in de binnenvaart” is een betere benaming.” Toch kiest Steenbergen in 1997 voor een theologiestudie aan de Theologische Universiteit van Kampen. Zijn voornemen is om hervormd predikant te worden. Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan: de theologiestudent neemt zijn studieboeken mee in het brugwachtershuisje van de Stadsbrug van Kampen en laat daar de schepen op weg naar het Ketelmeer of richting Zwolle door.

Orde Tijdens zijn werk ziet hij het een en ander aan namen voorbijkomen. De Genemuidenaar neemt graag de moeite om de scheepsnamen te vertalen vanuit het Latijn of Hebreeuws. „Ik houd van Grieks en Latijn vanwege de structuur. In het Hebreeuws is veel minder orde te ontdekken.” Een gepensioneerde leraar die liefhebberij heeft in Latijnse namen en spreuken op gevelstenen, helpt Steenbergen bij het uitzoeken van de betekenissen.

Bij het doorspitten van de woordenboeken en grammaticaboeken doet Steenbergen bijzondere vondsten. „Pas kwam ik een schip tegen dat ”Simul profecti” heet: ”Gelijktijdig vertrokken”. Het bleek te gaan om een echtpaar dat bij hun huwelijk een nieuw schip had aangeschaft en dus op hetzelfde moment van wal ging.”

Een broer van Steenbergen zet de naamsbetekenissen vervolgens op internet. Er zijn vreemde namen bij: ”Denzo” (de afkorting van Dag En Nacht Zondags Ook), ”Fixut Maris” (snel uit te spreken, fiks het maar eens), ”Ladebomado” (wat betekent LAat DE BOeren MAar Dorsen) en ”Spartibanco” (wat staat voor ”gejaagd door de bank.”

Eben-Haëzer Soms wordt een betekenis die de schipper heeft bedoeld gecorrigeerd. „Er is veel grammaticale onzin bij. Zeker de werkwoordsvormen kloppen vaak niet. Zo betekent ”Deo Volente” niet: ”Zo de Heere wil en wij leven”, maar: ”God willende”. Vaak wordt de naam ”Eben-Haëzer” ten onrechte vertaald met: „Tot hiertoe heeft ons de Heere geholpen.” Maar letterlijk betekent het ”Steen der hulpe”. Overigens zei mijn vader eens dat je je schip beter niet zo kunt noemen, want stel je voor dat je met je schip op een zandbank vast komt te zitten. Dan zouden mensen de betekenis van ”Eben-Haëzer” wel eens anders kunnen uitleggen.”

Scheepsnamen hebben vaak een christelijke achtergrond. Klopt het dat binnenvaartschippers overwegend christelijk zijn? Steenbergen heeft zijn twijfels bij sommige namen van schepen. „Ik ken schippers die een schip hebben met een christelijke naam, maar op zondag wel varen. De naam is dus niet altijd in overeenstemming met hun gedrag en levenshouding. Toch zijn er genoeg schippers bij wie hun christelijke levensovertuiging wel leeft. Schippers en boeren leven bij de dag, omdat er voor hen veel afhangt van het weer. Ik denk dat ze zich daardoor afhankelijker van God voelen dan mensen in andere beroepen.”

Steenbergen schat dat een derde van de binnenvaartschippers op zondag niet vaart. „Daar moet zelfs in de Rotterdamse havens rekening mee worden gehouden. En zandschepen varen ook zelden op zondag. Onder de zand- en grindschippers zijn er veel die de zondag in ere houden.”

Ook weet hij uit eigen ervaring dat kinderen die in een schippersgezin geboren zijn, zelf ook graag schipper worden. Bij grote christelijke gezinnen, betekent dat dus weer een uitbreiding van het aantal zondaghouders in de binnenvaart.

Schipperspastoraat Stilliggen op zondag betekent ook dat er tijd is om een kerkdienst te bezoeken of te beluisteren. In Duisburg en Mannheim worden Nederlandstalige kerkdiensten georganiseerd. Soms leggen de schippers hun vaartuigen ook bij elkaar en lezen of beluisteren dan samen een preek.

Nederlandse kerken besteden ook aandacht aan hun varende leden. „In de Gereformeerde Gemeenten is een aantal ouderlingen dat de schippers bezoekt. Ik weet dat er in de Christelijke Gereformeerde Kerken ook veel aandacht is voor het schipperspastoraat. Ik ben destijds in Genemuiden zondags zelf opgevangen door ds. W. Pieters. Dat heb ik erg gewaardeerd.”

Als Steenbergen nog weer eens zou gaan varen, hoe zou hij zijn schip dan noemen? Na even piekeren luidt het antwoord: „Ik zou niet snel de naam van God in mijn scheepsnaam opnemen, omdat dan iedere keer wanneer de naam van het schip wordt geroepen Zijn naam onnodig klinkt. Er zijn veel mooie Latijnse namen. Toch houd ik het maar bij ”Willy”. Zo heette mijn vorige schip ook. Vanwege de herkenbaarheid, en ook als aandenken aan mijn inmiddels overleden moeder.”

Binnenvaartschipper en theologiestudent

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?