Vrijdag is het de Ban Bullying at Work Day, oftewel de Dag van het Verbod op Pesten op het Werk. Het Mobbing Expert Platform (MEP) vraagt daarom aandacht voor de 100.000 Nederlanders die slachtoffer zijn van structurele pesterijen en organiseert vrijdag een congres over ”(H)erkennen van psychisch geweld op het werk”. Doel ervan is om mobbing, pesten, intimidatie en ander ongewenst gedrag op het werk te stoppen.Mobbing is de wetenschappelijke term die wordt gebruikt voor structurele pesterijen op de werkvloer. Het woord is afkomstig uit de wereld van de dieren. Zij zitten soortgenoten dwars die een bedreiging voor hen vormen.

Volgens psychologe Adrienne Hubert van Hubert Consult, een bureau dat is gespecialiseerd in het verbeteren van de omgangsvormen op het werk, is mobbing „vernederend, intimiderend of vijandig gedrag, gericht op steeds dezelfde persoon, dat vaak en langdurig plaatsvindt en waartegen de persoon die doelwit is zich niet effectief kan verweren.”

Er zijn allerlei oorzaken van pestgedrag. Hubert onderscheidt drie manieren waarop het ontstaat. De eerste is willekeurig ongewenst gedrag. „Daarbij wordt het slachtoffer willekeurig gekozen. Oorzaak ervan is normvervaging. De leidinggevende treedt vaak niet op, maar tolereert het pestgedrag. Voorbeeld van dit soort pesten is het geven van bijnamen.”

De tweede categorie is conflictgerelateerd pesten. Hubert: „Er is een conflict tussen personen in een bedrijf waar ze niet uit komen. De dader zit het slachtoffer op een gemene manier dwars, bijvoorbeeld door zijn computerbestanden te wissen of hem in een kwaad daglicht te zetten.”

Variant drie komt minder vaak voor. „Deze categorie is managementstrategie: sommige werknemers moeten het veld ruimen. Vaak betreft het ouderen die duur zijn.”

Sommige branches blijken gevoeliger voor mobbing dan andere. „In de industrie, het openbaar bestuur, het onderwijs en de zorg komt het meer voor dan bijvoorbeeld in de handel, de zakelijke dienstverlening en het vervoer. In de industrie werken veel mannen. Daardoor heerst er vaak een machocultuur.”

De gevolgen van pesten voor het slachtoffer zijn gigantisch, zegt Hubert. „Ook op collega’s heeft het invloed. Bij een bedrijf waar ik onderzoek heb gedaan, werken 1000 mensen op 66 afdelingen. Van de werknemers werd 4,4 procent gepest. Dezen werkten verspreid over 18 afdelingen. Daar lag het ziekteverzuim gemiddeld 5,3 dagen per persoon per jaar hoger dan op afdelingen waar niet werd gepest. Mensen voelen zich vaak schuldig als een collega slachtoffer wordt of zijn bang zelf de volgende te worden.”

Een bedrijf ondervindt altijd gevolgen van pesterijen, aldus Hubert. „De arbeidsproductiviteit gaat naar beneden. Pesten kost simpelweg tijd, geeft stress en doet de motivatie dalen. Ook het personeelsverloop is hoger. Als een slachtoffer zich eenmaal ziek meldt, duurt afwezigheid vaak erg lang.”

Uit een onderzoek van Soethout en Sloep in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid uit 2007 blijkt dat pesten en intimideren een gemiddelde organisatie 45.000 euro per gepeste medewerker kost.

Werkgevers hebben de plicht een beleidsplan over pesten te hebben en actief op te treden. „Doet een werkgever dat niet, dan kan hem dat duur komen te staan. Er zijn rechterlijke uitspraken waarin bedrijven een forse ontslagvergoeding moesten betalen omdat ze te weinig deden”, zegt Hubert. „Alleen het hebben van een vertrouwenspersoon is niet genoeg.”