We lieten Jakarta op deze dinsdag achter ons en vertrokken naar het landelijke gebied van West-Java. Wat een contrast. Van de rumoerige miljoenenstad, naar het rustige platteland. Het is hier niet alleen warm en droog. We eindigden de ’veldbezoeken’ in de kletterende regen op glibberige paadjes.Heel veel verschillende bouwwerken zagen we. Een openbaar toilet, een gerenoveerd huisje, een schoolgebouw. Allemaal uitvloeisel van een nationaal programma om armoede tegen te gaan. De projecten zijn met zorg uitgekozen en uitgevoerd door de bevolking zelf. Lokale gemeenschappen krijgen hiervoor het geld in handen. Niet van bovenaf opleggen, maar de gemeenschappen er actief bij betrekken, is het devies.

Nederland doet behoorlijk wat aan ontwikkelingssamenwerking in Indonesië. Zo is vorig jaar zo’n 30 miljoen euro gestoken in het basisonderwijs. De nieuwe school die wij bezochten, zag er mooi uit. Door de nieuwbouw konden kleinere groepen worden gevormd. Veel klassen tellen niettemin nog steeds meer dan zestig leerlingen. In een van de klassen was de leerkracht even weg. Opmerkelijk was dat de kinderen intussen rustig bleven schrijven. Dat was heel normaal, zo werd toegelicht. Respect voor ouderen en leerkrachten is belangrijk. Misschien kan Nederland op dit gebied nog wel wat ontwikkelingssamenwerking gebruiken.

De Nederlandse taal laat in het postkoloniale tijdperk nog steeds sporen na. Dat merkten we in het districtskantoor waar we uitleg kregen over de projecten. Er hing een ”structur organisasi” aan de muur. Op een groot wandbord werd inzicht gegeven in ”strategi” en ”realisasi”. Het restaurant waar we daarna de lunch gebruikten, had zelfs „poffertjes” op het menu.

Het koloniale verleden is niet alleen in de Indonesische taal terug te vinden. In de stad Bogor, zo’n 50 kilometer ten zuiden van Jakarta, kregen we een rondleiding in een prachtig paleis: een wit en sierlijk gebouw, omringd door glooiende groene grasvelden. Dit gebouw heette vroeger paleis Buitenzorg. Het was aanvankelijk een buitenverblijf, en later de residentie van de gouverneur-generaal.

Na de onafhankelijkheid werd het paleis in gebruik genomen door de eerste Indonesische president, Sukarno. Het was bijzonder om te snuffelen in de boekenkasten in zijn voormalige studeerkamer. Veel boeken gingen over socialisme en communisme, maar ook stond er bijvoorbeeld de roman van Henk van Randwijk ”Burgers in nood”.

Kamerleden van diverse fracties zijn deze week op werkbezoek in Indonesië. De parlementariërs Van der Staaij (SGP) en Voordewind (ChristenUnie) houden beurtelings een dagboek bij.