„Het is onwenselijk als deze gezinnen in de schuldhulpverlening terechtkomen en verplicht hun huis moeten verkopen”, aldus CDA-Kamerlid Blanksma dinsdag.Met haar opmerkingen refereert Blanksma aan een recent onderzoek van directeur Pieter Lijesen van prijsvergelijker NHP. Die meldde halverwege vorige maand dat tot 2011 jaarlijks 60.000 Nederlandse gezinnen in financiële problemen komen omdat hun actiehypotheek met destijds een historisch lage rente moet worden omgezet in een twee keer zo dure. Als gevolg hiervan zal het aantal gedwongen huizenverkopen explosief stijgen van 933 gedwongen verkopen in 2007 tot enkele tienduizenden in de komende jaren, aldus Lijesen.

Blanksma wil minister Bos van Financiën morgen tijdens een Kamerdebat vragen de problemen in kaart te brengen. Ook moet hij met de financiële sector op zoek naar oplossingen voor deze huizenbezitters.

Volgens Blanksma hanteerden banken in de afgelopen jaren dankzij de lage hypotheekrente een zeer ruim verstrekkingbeleid waardoor aan mensen te veel geld is geleend gezien hun inkomen. „De norm is dat je niet meer dan vierenhalf keer je jaarinkomen mag lenen, maar negen keer je inkomen kwam net zo goed voor.”

Blanksma vindt dat banken in deze gevallen net zo goed verantwoordelijk zijn voor eventuele problemen bij een stijgende rente als de mensen die de lening zijn aangegaan. In deze gevallen zouden banken volgens haar bijvoorbeeld de looptijd van de hypotheek kunnen verlengen met de lagere rente.

Tot 2003 gold de regel dat het inkomen toereikend moest zijn om bij een rente van 6 procent de hypotheeklasten te kunnen betalen. In 2003 werd het mogelijk om te toetsen op werkelijke rente, waarbij de voorwaarde werd gesteld dat de rente langer dan vijf jaar moest worden vastgezet. Banken creëerden hierop direct een rentevastperiode van zes jaar om hun verstrekkingbeleid op te rekken.

Blanksma wil daarnaast dat Bos met collega-bewindslieden van Onderwijs aan de slag gaat om mensen meer zelfredzaam te maken op het gebied van hun huishoudboekje. Zij wijst erop dat momenteel 2,5 miljoen mensen in Nederland „financieel ongeletterd” zijn en 4,2 miljoen „laconiek of onzeker” omgaan met geld. Blanksma vreest dat jongeren te veel opgroeien in „een heb-cultuur.”