Ritueel Bijbellezen
Ongeveer twee derde van de vmbo- en mbo-leerlingen die de Bijbel lezen, zegt (bijna) nooit te begrijpen wat ze onder ogen krijgt. Dat is een verontrustende uitkomst van een onderzoek onder 3300 christelijke gereformeerde catechisanten en onder bijna 3000 jongeren die behoren tot de Hersteld Hervormde Kerk. Ruim driekwart van de hoger opgeleiden zegt wel te begrijpen wat ze lezen.
In reformatorische kringen is het dagelijks Bijbellezen nog altijd een goede gewoonte. Toch is er reden tot zorg. Onderzoeken wijzen erop dat dit gebruik onder druk staat.Door het wegvallen van vaste momenten op de dag waarop het gezin bij elkaar is -de een komt, als de ander gaat- is het zeker niet meer zo dat in alle gezinnen drie keer per dag de Bijbel op tafel komt. Tegelijk kan worden gezegd dat, vergeleken met veel andere christelijke huishoudens er binnen de gereformeerde gezindte nog steeds tamelijk frequent uit de Bijbel wordt gelezen.
Toch is daarmee niet alles gezegd. Het lezen aan het einde van de maaltijd is beslist een goede gewoonte. Maar daarbij blijft het vaak ook: een gewoonte, meer niet.
Als het gaat om de vraag: Verstaat gij ook wat gij leest, zullen velen bij grote gedeelten van de Bijbel in alle eerlijkheid een ontkennend antwoord moeten geven. Er wordt uit de Bijbel gelezen, maar men begrijpt absoluut niet wat er wordt bedoeld.
Christenen weten dat het werkelijk begrijpen van de Bijbel alleen kan wanneer het licht van de Heilige Geest daarover valt. Anders blijft de echte zin verborgen. Daarom moeten Bijbellezen en bidden altijd hand in hand gaan.
Maar tegelijk is waar dat van mensen wordt gevraagd zich in te spannen om de zin van het Bijbelwoord na te speuren. Daarvoor is hen verstand gegeven. Die gave hebben zij gekregen om de Bijbel te bestuderen. Bij Bijbellezen gaat het gebed voorop, maar dat kan nooit worden losgemaakt van diepe eerbied, grote aandacht en intellectuele inspanning.
Wanneer het Bijbellezen zonder die zaken wordt gedaan, is het niet meer dan een gewoonte, een ritueel dat zich een of meer keren per dag herhaalt. Helaas lijkt het erop dat in veel reformatorische gezinnen op die manier dag in dag uit de maaltijd en eventueel de dag besloten worden. En dat geldt dan niet alleen de jongeren met een vmbo- of mbo-opleiding, maar ook veel ouderen.
Wanneer ouders hun kinderen willen wennen aan Bijbellezen, en dat moeten ze zeker doen, zullen zij ook duidelijk moeten maken wat de waarde daarvan is.
In plaats van op monotone toon een Bijbelhoofdstuk voorlezen zonder dat iemand echt verstaat wat er gezegd wordt, zouden ze daarom beter een perikoop kunnen lezen en daar een korte toelichting op kunnen geven. De kanttekeningen bij de Statenvertaling bieden daarvoor goede aanknopingspunten.
Bij alle discussies over de noodzaak van een verstaanbare Bijbelvertaling dreigt dit facet wel eens op de achtergrond te raken. Terwijl ouders wel beloofd hebben hun kinderen te onderwijzen en te doen of te helpen onderwijzen.