Google tovert nog wat Schriftwerktitels tevoorschijn. ”Kernteksten uit het evangelie naar Johannes”, Kernteksten over diaconaat”, ”Kernteksten uit Prediker”. Bijna dertig deeltjes zagen sinds begin jaren negentig het licht. Handleidingen voor „persoonlijke meditatie en gemeenschappelijke bijbelstudie.” De hervormde predikant ds. M. van Campen voert de redactie over de serie.De formule is vast: in zeven hoofdstukken komen kernteksten uit een Bijbelboek of over een bepaald onderwerp aan bod. Tussenkopjes onderbreken de korte hoofdstukken, gespreksvragen besluiten ze. „Schriftwerk is toegespitst op geïnteresseerde gemeenteleden zonder al te veel theologische bagage”, omschrijft Adriaan Bouman van Den Hertog de serie. Hij signaleert een „onverminderd grote behoefte aan materiaal” voor Bijbelkringen. Dat is tenminste de ervaring van predikanten bij wie de uitgeverij nu en dan haar licht opsteekt.

Schriftwerk verwisselde deze zomer van eigenaar. De Groot Goudriaan deed de serie over aan Den Hertog. Omdat de Bijbelstudieboekjes grotendeels uitverkocht zijn, werkt de uitgeverij op dit moment aan een herdruk van Handelingen en Nehemia. In de komende jaren zullen er waarschijnlijk niet alleen herdrukken maar ook nieuwe uitgaven verschijnen.

Interactief
Tijdens de onlinezoektocht -Bol.com bijvoorbeeld biedt drie tweedehands deeltjes aan- is de eerste hit voor de Reformatorische Omroep. Half september begint de omroep met een reeks Bijbelstudies aan de hand van ”Kernteksten uit Handelingen” (ds. J. C. de Groot) en ”Kernteksten uit Nehemia” (ds. M. van Campen). Beide auteurs verzorgen op interactieve wijze zeven radioafleveringen. Interactief, vanwege de directe feedback van een groepje luisteraars in de studio. „Zij vormen een soort Bijbelkring in de studio”, aldus directeur A. van der Zouwen. Interactief ook omdat luisteraars zich via e-mail kunnen voorbereiden op de uitzending én vragen kunnen stellen aan de predikanten. Deze vragen worden in de eerstvolgende aflevering behandeld.

Van der Zouwen mikt met de uitzendingen niet alleen op individuele luisteraars, maar ook op verenigingen. „Veel verenigingen maken voor de Bijbelstudie gebruik van Schriftwerk. Omdat wij de auteurs aan het woord laten, bieden we verdieping in de onderwerpen.”

Het is mogelijk de Bijbelstudieboekjes via de Reformatorische Omroep te bestellen. De directeur verwacht dat het gehoor van dit zogenoemde doelgroepprogramma zal bestaan uit 7000 tot 10.000 mensen.

Reeks artikelen
In de webshop van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG) ligt ook wat Bijbelstudiemateriaal uitgestald. Acht boekjes. Een aantal exemplaren werd samengesteld door voormalig directeur J. H. Mauritz. De recentste uitgaven zijn van de hand van ds. C. Harinck (”Samen één”, over het huwelijk) en ds. C. A. van Dieren (”In goede aarde”, over de gelijkenis van het zaad). „Daniël is een belangrijke leverancier als het gaat om de Bijbelstudieboekjes”, zegt jeugdwerkadviseur Gertrude de Regt. Aansprekende artikelenseries in het jongerenblad over een actueel of Bijbels onderwerp worden nu en dan in boekvorm uitgegeven.

Ze merkt dat er vraag is naar dergelijke boekjes. Afnemers zijn onder meer 21±verenigingen, maar de JBGG bedient ook vrouwenverenigingen.

Hoewel de uitgaven niet bewust gepland worden -er gaat immers een reeks artikelen in Daniël aan vooraf- rekent de JBGG het aanreiken van Bijbelstudiemateriaal tot zijn voornaamste taken. De Regt: „Bezig zijn met Gods Woord vinden we belangrijk. Daarom wil de jeugdbond doorgaan met het uitgeven van deze boekjes.”

Puzzelboek
Na wat surfen is daar de site bijbel-info.nl, een uitgebreide en overzichtelijke database waarin de bezoeker per Bijbelboek kan zoeken naar Bijbelstudieboeken. Een zoekbalkje, 66 boeken. Amos. Gevonden resultaten: 15. In 2003 verscheen bijvoorbeeld ”De majesteit des Heeren in de weg Zijner oordelen: predikatie over Amos 9:5-6, ter herdenking van de watersnood van 1953”. Ds. F. Mallan is de schrijver. In 1990: ”Joël en Amos: profeten van het recht van God”. Van ds. J. Westerink. Zelfs een Bijbels puzzelboek voor het gezin van G. W. van Leeuwen-van Haaften staat in het rijtje.

Brein achter bijbel-info.nl is de Kamper hoogleraar prof. dr. M. te Velde. De database ontwierp hij zo’n zeven jaar geleden. „Om mij heen hoorde ik steeds vaker dat Bijbelkringen in het wilde weg naar materiaal zochten als ze een bepaald onderwerp wilden behandelen. Vroeger leverden de mannen- en vrouwenbonden schetsen aan en daar deed je het dan mee. Nu weten mensen eigenlijk niet goed hoe en waar ze moeten zoeken.”

Om hen te helpen bij hun zoektocht liet prof. Te Velde uitzoeken wat er aan Bijbelstudiemateriaal zoal verschenen is in de afgelopen vijftien jaar. VU-studente Hanna Blom-Yoo pluist ieder jaar de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek na op zoek naar materiaal dat gerelateerd is aan een Bijbelboek. Deze bibliotheek schaft alle Nederlandstalige publicaties aan.

De database bevat enkele duizenden titels. „Uit verschillende kringen”, geeft Te Velde aan. „Ik beperk me niet tot een bepaalde stroming.” Wel zou de gereformeerd vrijgemaakte kerkrechtdeskundige graag nog eens de identiteit van de auteurs beschrijven. „Zodat gebruikers weten of een boek uit bijvoorbeeld de historisch-kritische hoek of de bevindelijke hoek komt.”

„Verschijnsel huiskring is als olievlek”
Het aantal huiskringen is in de achterliggende jaren, vooral in Gereformeerde Bondsgemeenten, sterk toegenomen. Ds. M. van Campen uit Zwartebroek-Terschuur noemt de opmars „een olievlek” en het verschijnsel „eigen aan de gereformeerde traditie.” Maar hij ziet ook schaduwzijden.

Bijbelstudie doen met een groepje gemeenteleden is volgens de eindredacteur en medeauteur van de Bijbelstudieserie Schriftwerk „echt iets van de laatste jaren.” De groei loopt parallel met de gestage uitgave van de serie, sinds begin jaren negentig. Cijfers kent de predikant niet, maar „gelet op het aantal herdrukken” bogen heel wat gemeenteleden zich over de toegankelijke deeltjes. Een kleine dertig deeltjes vonden door de jaren heen hun weg naar boekenkasten en Bijbelstudiekringen. Ds. Van Campen weet van een hervormd-gereformeerde gemeente waar 180 leden tot huiskringen behoren. De kring betrekt mensen bij de Bijbel, weet hij. En dus ook bij de gemeente. Een kring verstevigt de onderlinge band. „De leden zien om naar elkaar in tijden van ziekte en zorg.” Als derde positieve kant noemt de predikant de wervingskracht van de Bijbelstudiegroepjes. „Hé, laten we de buren erbij vragen. Zo gaat dat. De stap naar een huiskring is sneller gemaakt dan de stap naar de kerk. Via een huiskring komen mensen in een gemeente terecht.”

Ds. Van Campen -hij leidde veel kringen en was verbonden aan het Instituut voor Gemeenteopbouw in Ede- kent ook de „risico’s” die een huiskring met zich meebrengt. Zoals het gevaar van wildgroei. „Een kring die niet in de structuur van de gemeente is ingebed, komt soms tegenover de kerkenraad te staan. Relaties verslechteren, terwijl een huiskring juist tot opbouw van de gemeente bedoeld is.”

Een kerkenraad kan dit volgens de predikant ondervangen door zelf initiatieven te nemen en betrokken te blijven bij de afzonderlijke kringen. Dit voorkomt tegelijk dat kringleiders stokpaardjes gaan berijden. „Als een leider zich niet in de stof verdiept en telkens dezelfde thema’s aansnijdt, kan er geen verdieping zijn.” Een avond voor de kringleiders, voorafgaand aan een Bijbelstudie, is een voorbeeld van hoe een kerkenraad kan investeren in het kringwerk. Niet alleen om de stof voor te bereiden, maar ook om te spreken over bijvoorbeeld groepsprocessen, over zwijgzame en al te spraakzame kringleden.

Het kringwerk staat in een lange traditie. Ds. Van Campen noemt onder meer de Bijbellezingen van Da Costa op zondagavond en de ”christliche Gemeinschafte”, de kleine groepen van Bucer in Straatsburg. „Cellen binnen het grote geheel van de gemeente waarin men elkaar bemoedigde en vermaande. We hoeven het niet van de evangelischen te hebben.”