Dr. Noordegraaf, oud-docent praktische theologie aan de Universiteit Utrecht, sprak vrijdag in Doorn op een door de Gereformeerde Bond georganiseerde studieweek voor theologiestudenten over ”Geest en ambt”. Het ambt is uit Christus door de gemeente, citeerde hij de vorig jaar overleden theoloog prof. dr. H. N. Ridderbos. De gaven van de Geest, de charisma, vormen de basis van het ambt. „Waar het charisma van de Geest ontbreekt, dreigt het ambt te verworden tot een job, een baantje.”In het Nieuwe Testament ziet hij geen tegenstelling tussen charisma en ambt, hoogstens een accentverschil. „De ambten staan in het teken van de opbouw van de gemeente. Wat benzine voor een auto is, zijn de ambten voor de gemeente. Maar de ambten zijn geen doel in zichzelf. Ambtsdragers zijn de pezen die verbinding leggen en aan het lichaam vastheid geven.”

Gereformeerd
De vraag of de gereformeerde ambtstraditie overeenkomt met wat Paulus over de ambten schrijft, is volgens dr. Noordegraaf niet eenvoudig te beantwoorden. Is de presbyter in het Nieuwe Testament dezelfde als de ouderling bij Calvijn? Is de diaken in de Bijbel dezelfde als nu? Kent het Nieuwe Testament vrijgestelde, academisch geschoolde predikanten? En hoe zit het met de profeten, leraars en evangelisten?”

Dr. Noordegraaf: „De gereformeerde ambtstraditie heeft twee polemische spitsen, gericht op de rooms-katholieke hiërarchie en de ambtsopvatting van Dopersen en vrije groepen. Calvijn negeert de gaven niet, maar betrekt die sterk op de ambten. De gaven gaan aan de ambten vooraf, maken die mogelijk.”

In de ambtsleer van Calvijn staat Efeze 4 centraal, aldus de emeritus predikant. „Prof. dr. C. Graafland heeft laten zien dat Calvijn in vrijheid met de Schriftgegevens omging. Uit de veelheid van teksten komen de herder, de regering en de verzorging van de armen naar voren. Calvijn las de Schrift in de context van zijn tijd. En dat is een interessant gegeven. Moeten we ook vandaag niet letten op wat deze tijd nodig heeft?”

Volgens dr. Noordegraaf ligt de kerkstructuur daarom niet „voor alle tijden onwrikbaar vast”. Duidelijk is wel, zei hij, dat de Bijbel drie lijnen laat zien: Verkondiging en getuigenis, pastorale zorg en opzicht, diakonia en hulpverlening. „Dat kan in elke tijd een eigen concretisering krijgen. Maar dat houdt niet in dat iedereen er het zijne uitkiest, zoals in een supermarkt. Wat de Schrift over structuur en orde leert, is altijd betrokken op de doorwerking van het heil in Christus in de opbouw van het geloof van de gemeente.”

Profeet
Dat in de gereformeerde traditie het predikambt vaak een centrale plaats inneemt, vindt dr. Noordegraaf niet in strijd met de Schrift. „De concentratie op het Woord is Bijbels. Toch vinden we de spilfunctie van de predikant niet terug in het Nieuwe Testament. In de gereformeerde traditie is sprake van een zekere verruiming ten opzicht van het Nieuwe Testament. Tegelijk is er een zekere verenging. Ik denk aan de figuur van de profeet, de evangelist.”

Het Nieuwe Testament en de gereformeerde ambtsvisie dekken elkaar dus niet, concludeerde dr. Noordegraaf. In deze tijd ziet hij mogelijkheden voor het ambt van evangelist. „En hoe zit het met de gave van profetie? Is de sacramentsbediening alleen voorbehouden aan predikanten? Of zouden predikanten zich in deze tijd niet veel meer moeten beperken tot hun wezenlijke taak: de bediening van Woord en sacrament, het pastoraat?”