In Wittenberg hangen twee levensgrote canvasdoeken met het gezicht van Luther. Het is de bedoeling dat dit beeldmerk te zien is bij alle activiteiten tijdens het zogeheten Lutherdecennium, de tien jaar die aan het jubileumjaar 2017 voorafgaan. De aftrap is op 21 september, met een kerkdienst in de slotkapel in Wittenberg. Luther kwam in september 1508 naar Wittenberg; op 31 oktober 1517 sloeg hij zijn 95 stellingen tegen de Rooms-Katholieke Kerk aan de deur van de slotkapel.Voor het logo met de ’kop’ van Luther is een portret van de zestiende-eeuwse schilder Lucas Cranach de Oudere gebruikt. Dat de Duitse kerkhervormer in duizenden zwarte en witte pixels is weergegeven, duidt op de actualiteit van de Reformatie, aldus Jan Hendrik Olbertz, cultuurminister van de deelstaat Saksen-Anhalt en voorzitter van de werkgroep Luther 2017, eerder deze week.

Voor het jaartal 2017 is een klassiek lettertype gebruikt, zegt hij, terwijl de kernwoorden ”Luther” en ”500 jaar Reformatie” een moderne typografie hebben gekregen. De boodschap: Luther was de centrale figuur van de Reformatie. De Reformatie begon in 1517, maar werkte door in kerk, politiek, cultuur en samenleving.

Het logo is ontworpen voor de vijfde grote Reformatieherdenking, in 2017. De herdenkingen, waarvan de eerste in 1617 plaatshad, vormen volgens Olbertz een spiegel van hun tijd. Zo stond in 1817 de bevrijding van de Napoleontische overheersing centraal en hadden de festiviteiten in 1917 -tijdens de Eerste Wereldoorlog- een nationalistische kleur. „Het is nu onze opdracht om het jubileum zo vorm te geven, dat dit het denken en leven aan het begin van de 21e eeuw weerspiegelt”, aldus Olbertz.

De Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) grijpt de Reformatieherdenking aan om haar vijfhonderdjarig bestaan te vieren. Volgens Stephan Dorgerloh, afgevaardigde namens de EKD in Wittenberg, is het de bedoeling dat alle lutheranen wereldwijd aan de festiviteiten zullen deelnemen. Daarom is de president van de Lutherse Wereldbond, de Amerikaanse bisschop Mark S. Hanson, uitgenodigd om tijdens de openingsdienst op 21 september een preek te houden.

De werkgroep Luther 2017 en de andere organisatoren van het Lutherdecennium moeten volgens Dorgerloh erop toezien dat ze „ook na deze jaren nog ongestraft het woord Luther in de mond kunnen nemen. Daarom moet het thema steeds veranderen. Het gaat om de theologische herontdekking van de Reformatie en de impulsen die daarvan uitgingen. Gelukkig biedt de Reformatie zo’n breed scala aan thema’s dat we voor 2017 niet alle actuele vragen kunnen behandelen.”

---

Lutherdecennium
De vijfhonderdste verjaardag van de Reformatie is pas in 2017, maar de komende tien jaar -het Lutherdecennium- staan al tal van activiteiten op de agenda: tentoonstellingen, wetenschappelijke congressen, toeristische routes en schoolprojecten (luther2017.de).

In het Landesmuseum für Vorgeschichte in de Duitse stad Halle is vanaf 31 oktober een tentoonstelling te zien over archeologische vondsten uit Eisleben, Mansfeld en Wittenberg, de plaatsen waar Luther woonde (fundsache-luther.de). Hoogtepunten zijn de spectaculaire vondsten die in 2003 bij het ouderlijk huis van Luther in Mansfeld zijn gedaan. Een archeoloog stuitte op een 500 jaar oude afvalput, waarin hij allerlei spullen van de familie Luther aantrof. Zo vond hij een kostbare jurk, die een zus van de kerkhervormer waarschijnlijk op haar bruiloft droeg. Ook trof de archeoloog speelgoed aan, waarmee Maarten Luther zelf waarschijnlijk heeft gespeeld.

Op hervormingsdag begint ook de aanleg van een Luthertuin in Wittenberg, met 500 bomen. Landschapsarchitecten hebben de bijna 230 meter lange, ovale tuin gepland aan de oever van de rivier de Elbe. De 500 bomen staan in een waaiervorm, die de wereldwijde uitstraling van de Reformatie moet symboliseren (lutheranworld.org/luthergarten.html).

Het toeristenbureau van de regio Wittenberg heeft inmiddels een Lutherweg uitgezet langs kerken en andere plaatsen uit het leven van de reformator. De in totaal 410 kilometer lange weg loopt van Wittenberg naar Eisleben en Mansfeld. Andere routes voeren naar Torgau, Erfurt en Schmalkalden (wege-zu-luther.de). Bordjes met het beeltenis van Luther wijzen de weg.