Dat is de kern van een compromis dat de meest betrokken bewindslieden, staatssecretaris Bussemaker (PvdA), minister Klink (CDA) en vicepremier Rouvoet (ChristenUnie), dinsdag hebben bereikt, zo hebben ingewijden laten weten. Woensdag of donderdag zouden de bewindslieden verder onderhandelen en onderdelen nader invullen. Vrijdag moet het kabinet als geheel een besluit nemen. Omdat een aantal onderdelen nog uitonderhandeld moet worden, is nog niet duidelijk wie welke concessie heeft gedaan.Op dit moment mogen ziekenhuizen op grond van een planningsbesluit uit 2003 embryo’s selecteren op erfelijke aandoeningen. Alleen het academisch ziekenhuis Maastricht heeft een vergunning voor deze zogeheten pre implantatie genetische diagnostiek. Uit respect voor de overheid gaat het ziekenhuis daarbij niet verder dan de politiek wenst. Daarom selecteert het ziekenhuis op dit moment alleen embryo’s in gevallen waarvan vaststaat dat de drager van een ziekte de aandoening ook daadwerkelijk krijgt. Het gaat dan bijvoorbeeld om taaislijmziekte of de ziekte van Huntington (een hersenaandoening).

De huidige politieke discussie gaat over de vraag of embryoselectie is toegestaan in gevallen waarbij niet vaststaat dat de drager van een ziekte de aandoening ook daadwerkelijk krijgt, maar daarop wel een grote kans bestaat. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om erfelijke vormen van borst-, darm- of maagkanker.

Het compromis heeft voor de ChristenUnie als winstpunt dat de vrijheid die alle ziekenhuizen nu hebben, wordt ingesnoerd. Elk ziekenhuis moet een medisch ethische commissie instellen die per geval beoordeelt of embryoselectie mag of niet. Overigens werkt het ziekenhuis in Maastricht al met een toetsingscommissie met medici en ethici.

De commissies moeten te werk gaan volgens een aantal zorgvuldigheidscriteria die de overheid vaststelt. Die criteria zijn nog niet precies bekend, omdat de meest betrokken bewindslieden er nog over onderhandelen. De ChristenUnie zou naar verluidt veel belang hechten aan scherpe criteria en vinden dat alleen selectie mag plaatsvinden bij die vormen van erfelijke kanker waarvan vaststaat dat deze zich ook daadwerkelijk ontwikkelen.

De commissies die moeten beoordelen of selectie is toegestaan, moeten onder meer ook bij hun oordeel betrekken welke behandelingsmogelijkheden en perspectieven er zijn voor een bepaalde ziekte. Verder moet de familiegeschiedenis bij het oordeel worden betrokken. Er komt in ieder geval geen lijstje waarop staat bij welke ziektes selectie wel mag en bij welke ziekte niet. Ook komt er geen harde ondergrens voor het risicopercentage op een bepaalde ziekte.

De PvdA claimt dat door het compromis de kern van de brief die Bussemaker enkele weken geleden zonder overleg met het kabinet naar de Kamer stuurde, overeind blijft. De partij wijst erop dat embryoselectie bij erfelijke vormen van kanker toch mogelijk wordt.
Het compromis stelt geen enkele oppositiefractie tevreden. VVD fractievoorzitter Rutte vindt het instellen van een toetsingscommissie een inperking van de huidige mogelijkheden voor embryoselectie. Met D66 leider Pechtold vindt hij dat politici „niet mogen ingrijpen in de spreekkamer.”

SGP-fractievoorzitter Van der Vlies beoordeelt het compromis als een achteruitgang in vergelijking met de situatie tot nu toe. „De wissel is om”, aldus de SGP’er. Hij vindt „het buitengewoon triest” dat de PvdA alsnog haar zin lijkt te krijgen. „De kern van de eerste brief van staatssecretaris Bussemaker is dan gewoon weer terug.”