Het lukt de islamitische PKS-partij steeds beter gematigde moslims voor zich te winnen. Kiezers hebben hun buik vol van de corruptie van gevestigde partijen. De PKS vormt met zijn nog onbevlekte blazoen een goed alternatief. Christelijke partijen denken nu gezamenlijk met hun nieuwe imago zwevende kiezers uit christelijke hoek aan te trekken. En de partijen moeten wel. De kiesdrempel van 2,5 procent betekent dat er 3 miljoen stemmen nodig zijn. Geen eenvoudige opgave volgens analisten. Een groot deel van de kiesgerechtigde christenen stemt immers traditioneel op de grotere, nationalistische partijen.Op 15 mei vond in Jakarta een topontmoeting plaats tussen de leiders van de vier grootste christelijke partijen in het kantoor van de christelijke Partij voor Welvaart en Vrede (PDS). De PDS behaalde tijdens de parlementsverkiezingen in 2004 dertien van de 550 zetels. In de lokale kiesstrijd in Jakarta won de PDS vier zetels en kreeg een rol van betekenis in de machtige gemeenteraad. De overwinningen versterkten het zelfvertrouwen onder christelijke partijen. Toch is de PDS momenteel de enige christelijke partij in het Indonesische parlement.

Partijleiders ontvouwden tijdens de bijeenkomst het plan om een coalitie te vormen. Hiermee staan de christelijke partijen voor twee mogelijkheden: samen een partij vormen, of één partij uitkiezen die de christelijke stem vertegenwoordigt, waarbij de andere partijen het de volgende verkiezingen in 2014 proberen. „Voor mij is het duidelijk: er moet een fusie plaatsvinden waaruit één partij ontstaat”, aldus Bonar Simangunsong, de belangrijkste politieke adviseur van de PDS. „Ons allergrootste belang is dat er zeker één christelijke partij in het parlement komt.”

Want de concurrentie is enorm volgend jaar. Momenteel hebben 66 politieke partijen zich bij de kiescommissie aangemeld. De grote partijen zoals Golkar, van oudsher Suharto’s stemmachine, zien de kiesdrempel liever stijgen, uit vrees voor zetelverlies aan kleine partijen.

Maar het fuseren van drie grote christelijke partijen is niet eenvoudig. De verdeeldheid onder veel protestants-christelijke kerkgemeenschappen is berucht. Dit kan problemen opleveren in partijpolitieke besprekingen tussen protestantse christenen onderling en met leden van de rooms-katholieke kerk.

„Het zal een sterk karakter eisen van de politici van de verschillende christelijke partijen”, waarschuwde Nathan Setiabudi van de Gemeenschap van Kerken in Indonesië (PGI) tijdens de ontmoeting. Toch heeft de opmars van de politieke islam in Indonesië geleid tot meer saamhorigheid onder de christelijke en rooms-katholieke politici.

Christelijke politici houden zich in in aanwezigheid van islamitische landgenoten. De angst voor een Arabisch gemodelleerd Indonesië lijkt diep doorgedrongen en leidt soms tot paranoïde toestanden. „Voor ons is de staatsideologie het belangrijkste politieke onderwerp. Op dit moment is de grote vraag: worden we een moslimstaat of herstellen we de pluralistische grondslagen van de Pancasila”, vertelt PDS-leider Denny Tewu. „Als we deze discussie nog niet hebben afgerond, kunnen we ons land ook niet opbouwen. Het land kan zelfs uit elkaar vallen.”

Sceptici betwijfelen of een piepjonge, verenigde christenpartij de machtsbasis kan breken van het nationalistische establishment van partijen als PDI-P en Golkar. Beide partijen zijn verzwakt door regionale verdeeldheid, hooglopende corruptiezaken en een ideologische identiteitscrisis. De meeste christenstemmen zijn te behalen in Noord-Sumatra, Noord-Sulawesi en West-Papua. De invloed van de twee partijen met goedgespekte partijkassen blijft hier echter nog steeds onevenredig groot.

Maar Denny Tewu is optimistisch. „De PDS is consistent en dit zal veel nieuwe kiezers aantrekken. We verwachten dat veel oude kiezers van de PDI-P en Golkar naar ons toe zullen komen. We hebben een duidelijk standpunt over een rechtvaardige samenleving en de Pancasila als de enige juiste staatsideologie”, zo vertelt hij.

Het optimisme is niet helemaal ongegrond. Er lijkt groeiende steun te zijn voor partijen met een duidelijk christelijke signatuur. Christelijke kiezers voelen zich onvoldoende vertegenwoordigd door de gevestigde partijen, die zwijgen over gevoelige onderwerpen als gedwongen sluiting van kerken. Sterker nog, de PDI-P en Golkar presenteren zich nu in gebieden met een moslimbevolking als „religieuze partijen”. Het lijkt een wanhopige poging het succes van PKS te kopiëren. ”Golkar, Partai Religius, is de nieuwe slogan”, vertelt Denny Tewu met veel verbazing. „Het ontbreek ze gewoon aan zelfvertrouwen. Als je nationalistisch bent, zeg het dan gewoon.”