”De groene apotheek”
Auteur: James A. Duke
Uitgeverij: Elmar, Rijswijk, 2002
ISBN 90 389 1221 8
Pagina’s: 320
Prijs: € 18,95. Wie van zijn rimpels af wil komen moet eens boswelia gaan proberen. Dit advies en nog veel meer andere staan vermeld in het boek ”De Groene Apotheek” van de Amerikaan James A. Duke. Voor wie geïnteresseerd is in kruidengeneeskunde biedt het boek, dat een vertaling is van de Amerikaanse bestseller ”The Green Pharmacy”, een schat aan informatie over plantaardige geneesmiddelen. In een prettig leesbare stijl wordt een duidelijk overzicht geboden van meer dan 180 medicinale planten met, onder meer, hun werking, veiligheidsaspecten, herkomst en dosering.

Het boek gaat over kruidengeneeskunde. Dit moet onderscheiden worden van homeopathie. Homeopathie gaat uit van een bepaalde theorie en maakt gebruik van verdunningen (potenties). Bij kruidengeneeskunde wordt echter een medicijn gemaakt van (een gedeelte van) een plant en dat staat in principe op gelijke voet met de chemische geneesmiddelen.

Op het gebied van medicinale planten wordt veel uitgegeven. Vaak betreft het meer van hetzelfde. Er zijn nu eenmaal niet veel echt nieuwe ontwikkelingen op dit gebied. In één opzicht wijkt dit boek echter in positieve zin af, waar het gaat om de toepasbaarheid van geneeskruiden. Er is een waarderingssysteem ontwikkeld voor de geneeskrachtige werking van iedere plant.

Met de hoogste waardering wordt aangegeven dat de werking stoelt op wetenschappelijk onderzoek waarbij het is getest bij mensen. Daarbij wordt ook aangegeven of de gehele plant of een deel daarvan wordt gebruikt. Met de laagste waardering wordt aangegeven dat de vermeende werking is gebaseerd op volksgebruik. Volksgebruik kan zinvol of zinloos zijn.

Het voordeel van dit systeem is dat talloze gezondheidsclaims op hun waarde beoordeeld kunnen worden. Hoewel het wellicht beter is om bepaalde werkingen helemaal niet te vermelden, zelfs niet met een laagste waardering. Hierbij denk ik met name aan die kruiden die tegen bepaalde vormen van kanker zouden helpen.

Voorin staat een uitgebreide uitleg hoe het boek gebruikt moet worden. Hierin is veel informatie verwerkt over kruidengeneeskunde in zijn algemeenheid. Naast een aantal zinvolle dingen wordt ook onzin verkocht. Dit doet duidelijk afbreuk aan het boek. Eén voorbeeld hiervan, over veiligheid van medicinale planten, wil ik melden. In planten, zo betoogt de auteur, zitten fytochemische stoffen die mensen door de evolutie met hen delen. De genen hebben gedurende miljoenen jaren een wisselwerking gehad met deze stoffen. Hierdoor is er een verwantschap ontstaan tussen biologische processen in mensen en biochemische stoffen in de plantenwereld. Daarom reageert het lichaam er zo positief op, al krijg je maar minimale hoeveelheden binnen. Tevens is dit een verklaring voor de giftigheid van chemische geneesmiddelen. Deze stoffen zijn twee jaar of twintig jaar geleden ontwikkeld en worden daarom niet herkend door het lichaam…

Een ander storend element is de suggestieve en ongefundeerde stijl waar het gaat om een vergelijking tussen medicinale geneesmiddelen en chemische geneesmiddelen. De laatste worden afgeschilderd als gevaarlijk en de fabrikanten daarvan als geldwolven.

Het boek is een uittreksel van een veel groter databestand over medicinale planten. Dit bestand is aangelegd in opdracht van de Amerikaanse regering en is het levenswerk geworden van de auteur, James A. Duke. Het is op internet te vinden onder: www.ars-grin.gov/duke.