Nationale eenheid
President Kibaki van Kenia blijkt bereid een regering van nationale eenheid te vormen. Hij wil de Kenianen verenigen en helpen met het verzoeningsproces. Zo’n uitspraak schijnt positief. Kibaki wist echter heel goed dat oppositieleider Odinga hem van corruptie beschuldigt. En dat deze de uitslag van de verkiezingen aanvecht. Toch liet Kibaki zich onmiddellijk na het bekendmaken van het officiële resultaat beëdigen. Voordat dus Kibaki z’n bereidwilligheid uitte om tot een regering van nationale eenheid te komen, nam hij zelf de touwtjes in handen.
Nieuwe verkiezingen lijken geen optie. De president is daartoe alleen bereid als de rechter dat eist. De meeste rechters zijn echter onder Kibaki’s supervisie benoemd. Dus voor menigeen is hun onpartijdigheid niet gewaarborgd. De vraag is ondertussen of zelfs een regering van nationale eenheid in Kenia haalbaar zal zijn. Odinga zei al dat Kibaki illegaal op z’n presidentsstoel zit. Derhalve is de oppositieleider slechts bereid tot onderhandelen als Kibaki zijn waardigheid aflegt. Het valt niet te voorzien dat de president daar zin in heeft.De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Tutu wierp zich inmiddels op als bemiddelaar in het conflict tussen Kibaki en Odinga. Desmond Tutu heeft als winnaar van de Nobelprijs enig gezag in de wereld. Bovendien is hij zelf zwart, dus zijn huidskleur vormt geen verhindering voor onderhandelen. Maar in ethisch opzicht nam hij het niet altijd nauw. Bovendien is het de vraag of hij de kwestie erg slim aanpakte. Tutu liet zich fotograferen met president Kibaki. Hand in hand. Zo’n foto kan bij tegenstanders van Kibaki onnodige extra ergernis oproepen.
Van redelijkheid lijkt weinig of geen sprake in Kenia. De wortels van het conflict liggen veel dieper dan alleen wederzijdse beschuldigingen van corruptie. Er is sprake van etnische spanningen. Het belangrijkste Bantoetalige volk is dat van de Kikuyu, de groep van Kibaki. Circa 20 procent van de bevolking zou tot de Kikuyu’s behoren. De Luo’s zijn een Nilotische taalgroep. Daartoe behoort Odinga. Ongeveer 13 procent van de bevolking zou tot de Luo’s behoren. Deze en andere etnische verschillen bepalen voor een groot deel de Keniaanse politiek.
Die etnische verschillen verstrengelen zich met de armoedeproblematiek. De snelle groei van de stedelijke bevolking in Kenia leidde tot problemen op het gebied van werkgelegenheid, huisvesting, gezondheid en sanitaire voorzieningen. Het actuele geweld heeft met de afkomst van de mensen niet alles te maken. In feite manifesteert zich een soort vandalisme van de armen. De bezitlozen nemen vastberaden wraak op de eigendommen van de Kikuyu’s, omdat zij gelden als het symbool van rijkdom. Zo nemen conflicten vaak een andere richting.
Zo verandert Kenia van een rustig, mooi vakantieland in een onzekere, door politieke spanningen gekwelde natie. Het is ongelofelijk voor ons allen, zei recent een Nederlander die in Kenia verblijft, hoe het land in een paar dagen over twee slechte presidentskandidaten struikelde en sociaal en economisch uit elkaar viel. Het is verdrietig om te zien hoeveel geweld wordt gebruikt en hoe mensen lijden. De zegsman voegde er aan toe dat de ’gekozen’ president ervoor zorgde dat er direct na zijn beëdiging geen informatie meer beschikbaar was via de media.
De actuele situatie is catastrofaal voor Kenia’s toeristenindustrie. Maar ook voor de economie van het land. De grote theeveiling in Mombasa moest zijn deuren op z’n minst tijdelijk sluiten vanwege geweld. De shilling vliegt naar beneden. Als de onzekerheid en het geweld langer gaan duren, gaan buitenlandse investeerders hun plannen bijstellen. Het is hard nodig om diplomatieke druk uit te oefenen op Kibaki en Odinga om alle tegenstand te overwinnen en aan te sturen op een regering van nationale eenheid.