Verkiezingen Rusland tasten evenwicht aan
President Poetin stuurt de parlementsverkiezingen. Dat is niet gezond voor het machtsevenwicht in Rusland, stelt Aleksander Konovalov.
Van een gelijkwaardige strijd rond de parlementsverkiezingen in Rusland zondag is geen sprake. Hoewel er elf partijen meedoen, zullen de zetels verdeeld worden tussen drie of vier politieke partijen.Het besluit van Poetin om de kieslijst van de partij Verenigd Rusland aan te voeren heeft de pro-Poetinpartij Rechtvaardig Rusland -aangevoerd door Sergej Mironov- een behoorlijke klap gegeven. Zelfs in de huidige politieke situatie is het uiterst moeilijk loyaliteit aan president Poetin te verenigen met kritiek op zijn partij.
Het werkelijke slachtoffer van Poetins strategie is echter de Liberaal-Democratische Partij van Rusland. Nu Poetin de lijst van Verenigd Rusland aanvoert, maakt de partij van Vladimir Zjirinovski namelijk nauwelijks meer kans om de kiesdrempel van 7 procent te halen. De Communistische Partij -de vierde partij die een kans maakt- is gewend aan het systeem en zal geen problemen veroorzaken.
Kortom, na de verkiezingen zal de Doema niet meer het onafhankelijke instituut zijn van de wetgevende macht, maar eerder een afdeling van het Kremlin. Het Russische politieke systeem is in wezen veranderd in een eenpartijsysteem en de parlementsverkiezingen hebben hun waarde verloren. De verkiezingen zorgen er slechts voor dat president Poetin het legitieme mandaat krijgt om de onbetwiste ”nationale leider” te worden. Wat hij met dat mandaat gaat doen, blijft nog onduidelijk.
Overigens is Poetin de laatste tijd actiever dan ooit met nieuwe benoemingen. Ze vertonen een logisch patroon. Op cruciale politieke posten benoemde hij uitsluitend loyale mensen. Hij eiste van hen zowel ervaring en kennis van hun portefeuille als vaardigheid in het controleren van grote geldstromen.
Naast de regering wordt zo een systeem van staatscorporaties gecreëerd met gigantische budgetten. Die organisaties hebben een uiterst dubieus economisch effect. Poetin wil de economische en politieke macht verstevigen om zo nog beter in het zadel te kunnen blijven zitten.
De president zelf voert campagne, hoewel de wet dat verbiedt aan een kandidaat die een staatsfunctie vervult. Meer dan eens onderstreepte hij op publieke bijeenkomsten dat hij slechts met behulp van de partij Verenigd Rusland zulke resultaten kon bereiken. Er ontstaat al een maatschappelijke beweging ”Voor Poetin”, die duidelijk van bovenaf is gesanctioneerd.
Verlies
Om twee redenen is het gevaarlijk om parlementaire verkiezingen te gebruiken om aan de positie van ”nationaal leider van de natie” te werken. Ten eerste verliest Rusland zo de legitieme en grondwettelijke procedure voor een machtswisseling.
Ten tweede voert deze weg noodzakelijk tot het ontstaan van twee parallelle centrale machten. Hoe zal dit alles formeel gestalte krijgen? Wat als er in het Kremlin twee kabinetten zijn? Staat op het ene het bordje ”President van de Russische Federatie” en op het andere ”Nationaal leider van de Russische Federatie”? Dat is absurd. Een ambtenaar kan alleen goed functioneren in een duidelijke positie. De situatie van twee machten naast elkaar betekende in Rusland altijd destabilisatie en verscherping van de binnenlandse onrust; in het beste geval.
De auteur is politicoloog en voorzitter van het Institute for Strategic Assessments in Moskou.