De hulp aan de wederopbouw van Irak staat ter discussie. En de tiende Hollandse militair kwam om in Afghanistan. Het is tijd je af te vragen hoe lang al die steun moet voortduren. Wie is in staat werkelijk positief resultaat te meten? Het geweld in de genoemde landen lijkt slechts toe te nemen.Het klinkt prachtig te praten over het grote belang van veiligheid voor de buitenlandse militairen in Irak en Afghanistan en over morele verplichtingen jegens de bevolking in die landen. Het is goed om veel menslievende hulp te geven aan mensen in nood. Maar indien de gevoerde acties het tegendeel lijken te bewerken van het beoogde doel -vrede en democratie in de moslimwereld- en als er alleen maar meer conflicten lijken uit te breken, is het de vraag of de ooit ingeslagen weg echt begaanbaar is.

Bush dacht in 2001 dat Afghanistan zat te wachten op bevrijding. Dat bleek globaal gesproken een vergissing. Tal van Afghanen voelden wel enige sympathie voor Europeanen, maar de Amerikanen vertrouwden ze voor geen cent. Dat was begrijpelijk, want de VS speelden een rare rol ten aanzien van de moedjahedien, de verzetsstrijders waaruit het vorige bewind voortkwam. Eerst steunde Amerika de taliban in wording. Later verklaarde Washington hun de oorlog.

In Irak lag de situatie anno 2003 niet veel anders. Al kort na de oorlog bleken veel Irakezen teleurgesteld. Het proces van wederopbouw ging te langzaam. Meer mensen dan onder dictator Saddam Hussein hadden geen werk en dus geen inkomen. De omwenteling, zei een Assyrisch predikant in het land, stelde onze geest tevreden, maar ons lichaam blijft vermoeid. Dat alles versterkte de anti-Amerikaanse gevoelens onder de mensen. Het leidde tot meer geweld.

Saddam kreeg straf. De taliban roeren zich nog geducht. De oorlogen hebben weinig opgelost. De eerste uitgave van de in mei 2003 in Bagdad verschenen onafhankelijke krant Al-Muajaha gaf reeds Amerika de schuld van het tekort aan politie. Straatroof nam toe. Zoiets was onder Saddam ondenkbaar. Er is nauwelijks fantasie voor nodig om je een voorstelling te maken hoe de stemming in Irak momenteel is. Want het geweld en de aanslagen rijzen meer dan ooit de pan uit.

Intussen zit de wereld met de gebakken peren. Sarkozy stelt serieus voor na te denken over het terugtrekken van de vreemde legers uit Irak. Dat past in het Franse beleid. Media vertellen dat Sarkozy als amerikanofiel anders is dan zijn voorgangers. Maar de werkelijkheid is dat Parijs zich vanaf het begin terughoudend opstelde ten aanzien van een oorlog tegen Saddam. Zou het Bush trouwens niet goed uitkomen dat een van de prominenten in Europa zegt: Afbouwen!

Toch schiet de suggestie van Sarkozy tekort. Er is sprake van een akelig dilemma. Geld en mensen blijven pompen in de ’wederopbouw’ van Afghanistan en Irak is onmogelijk. Maar weggaan kan ook zomaar niet. Wie zich ooit in het conflict stortte en nu zijn steun intrekt, loopt kans medeverantwoordelijk te zijn voor het aantreden van een nieuwe dictator. En voor groeiend geweld tegen christenen. Wellicht moet in Irak de kerk ook ondergronds. Zoals in Afghanistan.

Sarkozy wil de Iraakse partijen dwingen hun verantwoordelijkheid voor de toekomst te nemen. Dat idee past prima in de westerse, democratische manier van denken. Maar in islamitische landen gelden andere maatstaven. Nog altijd hebben regionale guerrillastrijders een vette vinger in de pap. Nog altijd valt er in de Koran wel een citaat te vinden dat het doden van een tegenstander rechtvaardigt. De suggestie van Sarkozy schiet tekort. Zijn argument klinkt te Europees.