Het vertrek van Rato komt midden in een periode waarin het IMF bezig is met een reeks hervormingen.Rato trad in juni 2004 aan als directeur bij het IMF. Zijn ambtstermijn zou over anderhalf jaar aflopen. In een toelichting zegt hij dat zijn vervroegde vertrek samenhangt met de „verantwoordelijkheden tegenover mijn familie en in het bijzonder rond de opleiding van mijn kinderen.”

De Spanjaard staat bekend als iemand die het compromis weet te vinden en die eigenschap kwam het de afgelopen jaren goed van pas binnen het IMF, waarbij meer dan 180 landen zijn aangesloten. Hij zette een zogeheten middenlangetermijnstrategie in gang waarbij het IMF zijn taken te midden van de globalisering herdefinieert en waarin het fonds ook een oplossing zoekt voor zijn eigen financiële problemen. Kort geleden kwam het IMF met nieuwe richtlijnen die bepalen hoe landen hun wisselkoersbeleid moeten vormgeven.

Al eerder slaagde Rato er in dergelijke processen in gang te zetten. Voordat hij bij het IMF kwam, was hij acht jaar lang minister van Financiën, een periode die begon toen Spanje economisch in zwaar weer zat met een werkloosheid van 25 procent en een begrotingstekort van meer dan 7 procent van het bruto binnenlands product.