Op 23 augustus 2006 weet Natascha Kampusch na acht jaar opsluiting in een kelder aan haar ontvoerder te ontsnappen. De ogen van de wereld zijn op het Oostenrijkse meisje gericht. Hoe heeft ze het volgehouden? Wat voor man was Wolfgang Priklopil, haar ontvoerder, die nog dezelfde avond voor een trein sprong? En waarom rouwt Natascha om hem? Twee weken na haar vlucht staat Natascha een televisie-interview toe. De kijkers zien een rustige vrouw die welbespraakt antwoordt op de vragen die haar worden gesteld. Het aantal vragen neemt door het gesprek alleen maar toe. Hoe komt ze aan zo’n woordenschat terwijl ze nooit naar school is geweest? Had ze niet eerder kunnen ontsnappen? Had ze soms een intieme relatie met Priklopil, die ze Wolfie noemt?

Ook het onlangs uitgegeven boek ”Natascha Kampusch. Het meisje in de kelder” geeft geen antwoord op deze vragen. Wie het boek in de winkel ziet liggen, zal misschien denken: „Weer een paar mensen die aan de ellende van een ander willen verdienen.” Maar het moet worden gezegd dat de auteurs niet sensatiebelust te werk zijn gegaan. Het is ook geen boek dat in allerijl is geschreven.

De schrijvers, de journalisten Allan Hall en Michael Leidig van respectievelijk The Times en The Daily Telegraph, hebben de zaak rond Natascha Kampusch vanaf 1998 gevolgd. Voor het boek hebben ze gesproken met politiemensen, advocaten, psychiaters en naaste familieleden van Natascha.

Zo spraken de twee journalisten met politiecommissaris Gerhard Lang. Lang had vijf minuten in de kerker opgesloten gezeten om te kunnen begrijpen wat Natascha gedurende haar gevangenschap had gevoeld. „Ik heb al veel meegemaakt, maar dit is van een geheel andere orde. Ze zat er meer dan zes maanden opgesloten voordat ze naar buiten mocht. Ik was er minder dan vijf minuten binnen en kon er al niet meer tegen. De stilte en het wanhopige gevoel afgezonderd te zijn van de hele buitenwereld, het moet verschrikkelijk te zijn geweest.”

Wilskracht
Toch redde Natscha het. Volgens de twee auteurs komt dit door haar wilskracht. Zij moest Priklopil ”Gebieter” (meester) noemen, zei hij bij hun eerste ontmoeting. Hoe jong en klein ze ook was; dat heeft ze nooit gedaan. Hall en Leidig: „Voordat ze gevangen werd genomen, was Natascha al een wilskrachtig meisje, en tijdens haar gevangenschap werd haar wilskracht alleen maar sterker. Ondanks zijn fysieke overwicht was zij verre van de gedienstige schoonheid in zijn verborgen kamer.”

Natascha dwingt hem zelfs de feestdagen met haar te vieren: haar verjaardag, maar ook Kerst en Pasen. Ze doet huishoudelijke karweitjes, ze eten samen en soms mocht ze met hem naar een film kijken. Op een gegeven moment maken ze vanaf februari 2006 zelfs samen uitstapjes.

Twee vragen dienen zich aan: Kon ze niet eerder ontsnappen? En, hoe ver ging hun relatie? Wat de eerste vraag betreft heeft Natascha in het televisie-interview gezegd dat ze rond haar twaalfde begon te fantaseren over ontsnappen. „Maar ik kon niets riskeren. Hij was zwaar paranoïde en altijd wantrouwig. Een mislukte vluchtpoging kon betekenen dat ik mijn kerker nooit meer zou mogen verlaten. Ik moest langzamerhand zijn vertrouwen zien te winnen.”

Pas op 23 augustus 2006 neemt ze daadwerkelijk de benen. Zij is buiten zijn BMW aan het stofzuigen als Priklopils telefoon overgaat. Hij keert haar zijn rug toe. Natascha bedenkt zich geen moment en gaat ervandoor, de vrijheid tegemoet. Enkele uren later wordt bekend dat Priklopil zelfmoord heeft gepleegd. Waarschijnlijk vanwege de schaamte en de straf die hem boven het hoofd hing.

Gissen
De vraag omtrent Natascha’s relatie met haar ontvoerder is moeilijker te beantwoorden. De twee auteurs moeten het doen met het weinige dat Natascha zelf over de relatie in het televisie-interview heeft gezegd: „Wolfie was geen seksbeest, en ik ook niet. We hadden een tedere relatie.” Omdat de twee schrijvers Natascha zelf niet te spreken kregen -ze houdt iedereen op een afstand- slaan ze aan het fantaseren. Verschillende psychiaters vragen ze naar Natascha’s relatie met Priklopil. Die geven gefundeerde antwoorden op grond van wat bekend is, maar het blijft gissen.

De twee journalisten vermoeden dat Natascha kenmerken van het Stockholmsyndroom vertoont, een „psychologische reactie die zich soms voordoet bij mensen die langdurig ontvoerd worden. Daarbij toont het slachtoffer zich loyaal jegens de ontvoerder, ondanks het gevaar waaraan de ontvoerde is blootgesteld.”

Natascha zelf kan alleen het antwoord geven op deze en andere vragen, maar daartoe is ze absoluut niet verplicht. Het is te hopen dat de wereld en dan met name de media hun nieuwsgierigheid kunnen bedwingen en haar de rust gunnen die ze nodig heeft om zich te herstellen van alles wat ze heeft meegemaakt.