Kenmerkend is bijvoorbeeld dat de Zweedse publieke omroep SVT een hele waslijst verkiezingsthema’s behandelt, die variëren van belastingen, criminaliteit, democratie en dierenrechten, tot medische zorg, onderwijs, buitenlandse politiek et cetera, maar het onderwerp immigratie of inburgering is in geen velden of wegen te bekennen.

Toch staat de kwestie wel degelijk op de agenda, hoewel niet bij de publieke omroep. Er heeft zich daarentegen een partij aangediend die de toestroom van buitenlanders drastisch wil indammen. Sveriges Demokraterna (SD), ”Zweden moet Zweden blijven”, luidt de in de nationale geelblauwe kleuren verpakte leus van de groepering, die echter uitgaande van de jongste peilingen nauwelijks voet aan de grond zal weten te krijgen. De SD figureert naamloos in de rubriek ”overige partijen” en al die overige samen -het gaat om zo’n dertig geregistreerde lijsten- komen op dit ogenblik niet verder dan 1,5 procent.

Nee, dan doen de ’reguliere’ liberalen, die de migratie ook expliciet aan de orde stellen -verenigd in de Folkeparti (Fp)-, het een stuk beter met tegen de 5 procent. Momenteel zijn de voorvechters van de individuele vrijheid in de Riksdag goed voor zeventien zetels. Daarmee spelen ze in het door de sociaal-democraten sterk gedomineerde parlementaire bedrijf in Stockholm weliswaar ook maar een marginale rol, maar aandacht in de pers krijgt Fp-fractieleider Lars Leijenborg in ieder geval altijd wel. Hij gooide recent een steen in de electorale eendenvijver door te eisen dat immigranten voortaan alleen nog zouden moeten kunnen worden genaturaliseerd als ze in voldoende mate het Zweeds beheersen.

Daar staat tegenover dat Leijenborg en de zijnen ook pleiten voor een ruimer arbeidsvergunningenbeleid voor buitenlanders, uiteraard vooral voor die buitenlanders die kennis en ervaring in huis hebben waarvan Zweden kan profiteren.

Hoewel dit na alle discussies die hierover elders in West-Europa zijn gevoerd helemaal geen controversiële voorstellen meer zijn, is het voor Zweden niettemin nog heel nieuw. De sociaal-democratische partijleider en al jaren zittende premier Göran Persson wil er desondanks -of juist daarom- niets van weten. Ook de in de uiterste linkervleugel opererende leidende politica Gudrun Schyman van de socialistische partij Vänsterpartiet (V) ziet niets in dat soort eisen aan de immigranten. Ondertussen vaart de Fp in de peilingen er wel bij, maar dat het Leijenborg op het regeringspluche zal doen belanden, blijft onwaarschijnlijk.

Zijn de migratie en de inburgering (dan wel het gebrek daaraan) dan geen probleem in Zweden? Het antwoord is: Ja, toch wel. Het buitengewoon uitgestrekte land heeft in de jaren ’90 een grote instroom van burgers uit niet of slechts matig westers georiënteerde landen zoals Turkije en Marokko te verwerken gehad en ook voor vluchtelingen is de nodige ruimte gemaakt.

De officiële cijfers van het centraal bureau voor de statistiek in Stockholm (het SCB) spreken duidelijke taal. Per 31 december van het afgelopen jaar woonden er in Zweden ruim 1 miljoen mensen die in het buitenland zijn geboren. Dat is 11,5 procent van de bevolking.

De instroom uit het buitenland is ook groter dan de bevolkingsgroei door geboorte. Hoewel die goed 1 miljoen allochtonen uiteraard voor een fors deel ook uit de Scandinavische buurlanden en de rest van de EU komen, hebben alle grote en de meeste kleinere steden typische buitenlanderswijken. Daar wonen weinig mensen uit West-Europa, de VS of Canada.

Het werkloosheidspercentage ligt in deze wijken zonder meer veel hoger en dat duidt erop dat de integratie ook te wensen overlaat. Er rust echter bij de gevestigde politici en in de grote media nog een groot taboe op het probleem onverbloemd ter sprake te brengen. Dat geldt niet in de laatste plaats voor de sinds mensenheugenis leidende sociaal-democratische Zweedse volkspartij, Socialdemokraterna.

Integratieminister Monica Sahlin gaat voorop. Nog maar een paar maanden geleden sprak ze haar grote afschuw uit over de strakke integratiepolitiek die Denemarken heeft ingevoerd. Zoiets zou Zweden in ieder geval niet doen, aldus Sahlin.