Voor El Al zou dat een enorme financiële strop betekenen; mogelijk komt dan zelfs het voortbestaan van de maatschappij op het spel te staan.De oorzaak van alle onrust ligt eigenlijk in de staking die Israël vorige week in haar greep hield. Werknemers in allerlei dienstverlenende sectoren besloten op woensdag 29 november tot een nationale staking vanwege een conflict over de uitbetaling van salarissen. Het openbare leven in Israël -berucht om zijn landelijke stakingen- kwam goeddeels tot stilstand. De luchthaven Ben Goerion ging op slot, treinen reden niet en ook de havens in het land gingen dicht.

Uiteindelijk oordeelde de rechter dat de staking onwettig was en direct moest worden beëindigd. Maar ondertussen waren de vertragingen op de luchthaven Ben Goerion al flink opgelopen. Het duurde dagen voordat alle vliegtuigen weer aankwamen en vertrokken volgens schema.

Protest
Normaal gesproken vliegt de nationale luchtvaartmaatschappij El Al niet op de sabbat. Ondanks dat dit een groot probleem was bij de privatisering, besloot de maatschappij de regel van het niet vliegen op zaterdag te handhaven omdat juist hierom veel orthodoxe joden in Israël en Amerika alleen maar vliegen met El Al. Tussen de 20 en 30 procent van de passagiers van El Al is orthodox Joods.

Om echter de vertragingen als gevolg van de staking weg te werken, besloot de leiding van El Al om op vrijdag 1 en zaterdag 2 december toch te vliegen. Diverse orthodoxe Joden vroegen hun rabbijn toestemming om de sabbat te „ontheiligen.” Sommigen kregen die, anderen niet.

Meteen na de sabbat stak er onder de orthodoxe joden een storm van protest op over de handelwijze van El Al. Honderden joden besloten hun al geboekte vluchten te annuleren. De invloedrijke rabbijn Haim Kanievsky ging zelfs zo ver dat hij voor een joodse radiozender zei dat degenen die toch met El Al blijven vliegen hun „leven in gevaar brengen.”

Vingerwijzing
Afgelopen maandagmorgen gebeurde er iets dat voor paniek zorgde bij veel passagiers van El Al. El Al-vlucht LY007 steeg op van Ben Goerion in Israël met bestemming New York. Net boven de Middellandse Zee ontdekte de piloot een defect in het besturingssysteem van het vliegtuig. Hij loosde kerosine boven zee en maande de passagiers zich gereed te maken voor een noodlanding.

Niet alleen orthodoxe joden, maar zelfs seculiere passagiers legden volgens ooggetuigen een direct verband met de ontheiliging van de sabbat ervoor. „Iedereen zat te rillen en dacht: Dit is het einde”, aldus Eliezer Karlibach, een van de passagiers.

Het vliegtuig landde veilig op Ben Goerion en het besturingssysteem werd gerepareerd. „Het was een wonder dat het allemaal goed ging”, zei Karlibach achteraf. „Niemand twijfelde eraan dat dit een vingerwijzing van de hemel was.”

Donderdag ging El Al weer in de fout. Op een vlucht vanuit Moskou naar Israël werden, opnieuw vanwege een vertraging, niet-koosjere sandwiches geserveerd aan de passagiers. Volgens de leiding van El Al was van tevoren tegen de passagiers gezegd dat het geserveerde voedsel niet koosjer was en was hun als vervanging fruit aangeboden.

Toch was ook dit incident brandstof voor het vuur van protest tegen de vliegmaatschappij. Veel orthodoxe reisagenten meldden een stroom van annuleringen. Bovendien zouden er veel minder boekingen binnenkomen dan normaal.

Onderhandelingen
Vertegenwoordigers van de orthodoxe gemeenschap zijn inmiddels onderhandelingen begonnen met de leiding van de vliegtuigmaatschappij. El Al-topbestuurder Haim Romano verklaarde tegen het dagblad Ha’aretz dat hij niet gelooft dat het komt tot een volledige, georganiseerde boycot. „El Al is gevoelig voor de wensen die leven bij de orthodoxe klanten”, zei hij tegen de krant. „Daarom zullen we onze policy over het niet vliegen op de sabbat handhaven, uitgezonderd bijzondere omstandigheden.”

Van zo’n bijzondere omstandigheid was volgens hem vorig weekend sprake. „De passagiers moeten beseffen dat een luchthaven een bedrijf is dat zeven dagen per week in bedrijf is.”

Romano zei verder te verwachten dat de religieuze gemeenschap in Israël El Al in staat zal stellen het bedrijf in de toekomst draaiend te houden. Net zoals El Al er, volgens hem, voor gezorgd heeft dat de orthodoxe passagiers met El Al konden vliegen, zonder tegen de regels van de Thora te hoeven ingaan.