In de Stinskerk in Zwolle is vandaag de laatste zitting van de generale synode van de GKH. Tien keer eerder kwamen de afgevaardigden bijeen, in het Overijsselse Mariënberg. Tijdens de eerste bijeenkomst, op 15 oktober 2005, kozen ze De Marie -toen nog geen predikant- tot synodevoorzitter.Het was de eerste synode van de GKH. Het kerkverband, dat zo’n 1500 leden telt, ontstond in 2003 uit onvrede over de koers van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV). „De synode”, zegt dr. De Marie, „heeft altijd twee dingen voor ogen gehad. In de besluiten willen we duidelijk maken dat we de voortzetting zijn van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, maar ook dat we de kerk willen opbouwen met de middelen die de Heere ons geeft.”

De vergadering koos daarom „principieel” voor de naam ”De Gereformeerde Kerken in Nederland”, aldus de Zwolse predikant. Ook besloot ze alle synodebesluiten vanaf de generale synode van Leeuwarden (1990) te heroverwegen, omdat vanaf toen „de deformatie in de kerken begon door te werken.”

Dr. De Marie: „In 1993 is in Ommen een wissel omgezet. Maar we willen niet in één veeg schoon schip maken en teruggaan naar een bepaalde datum. Dat is geen goede houding. De meeste aangevochten besluiten -onder meer over zondagsrust, liturgie en kerkelijk eenheid met de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Christelijke Gereformeerde Kerken- waren al eerder opgeschort, maar zijn nu door deze synode inhoudelijk getoetst.”

Het contact met buitenlandse kerken heeft de GKH nog niet opgeleverd wat hij had gehoopt. „Het is de opdracht van de Heere om eenheid te zoeken, daarom hebben we de zusterkerken in Australië en Zuid-Afrika benaderd. We roepen hen op om ons als zusterkerken te erkennen en de relatie met de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt te verbreken.”

Een GKH-afvaardiging doet vandaag verslag over de gesprekken met de Australische kerken. Tot dusverre is er contact tussen beide kerkverbanden, maar geen zusterkerkrelatie. „Dat vinden we jammer”, zegt de predikant. „Net zoals het teleurstellend is dat de kerken in Zuid-Afrika ons niet willen erkennen. Toch hebben wij de taak ook een appel op hen te doen.”

Tegelijkertijd hebben de GKH een appel van de GKV afgewezen. Is een gesprek niet meer mogelijk?

„Je kunt pas een eerlijk gesprek voeren op het moment dat er een gemeenschappelijke basis is: de gehoorzaamheid aan Gods Woord. Met de besluiten van de synode van Amersfoort in 2005 is de kloof alleen maar groter geworden. Dan zoek je alleen een gevoelsmatig gesprek.”

Bazuin

Een belangrijk middel voor de opbouw van het kerkverband is volgens dr. De Marie ”De Bazuin”, het nieuwe landelijk orgaan dat in januari voor het eerst uit zal komen. Het blad Reformanda houdt dan op te bestaan. „Met het opzetten van een landelijk kerkblad hebben we goed gekeken hoe dat in andere kerken is aangepakt. Zo hebben we overleg gehad met de redactie van het kerkblad van de Hersteld Hervormde Kerk. Deputaten-curatoren zullen toezien op de koers en de schriftuurlijkheid van ”De Bazuin” en zo nodig de redactie aanspreken.

Doel van ”De Bazuin” is de toerusting van gemeenteleden. Krijgt het blad een minder polemisch karakter dan zijn voorganger, Reformanda?

„Aan het begin zal ”De Bazuin” zich nog wel eens op de GKV richten. Niet alleen omdat we lang met elkaar verbonden waren, maar ook omdat het goed is onze gemeenteleden over dit kerkverband te informeren. Er zijn gezinnen die zijn gebroken door de reformatie. Maar bovenaan staat opbouw, want we hebben de afgelopen jaren een enorm tekort gehad aan onderwijs in Schrift, belijdenis en kerkorde. Toerusting voor jong en oud blijft daarom heel belangrijk.”

De naam ”De Bazuin” wijst volgens dr. De Marie op de verkondiging van Gods Woord. Het is de oproep „naar binnen en naar buiten” om in dienst van de Heere te leven. „Het moet een helder geluid zijn, een oproep om wakker te zijn en in liefde de Heere te dienen met al je krachten.”

Universiteit

Die oproep moet ook van de kansels klinken, vindt dr. De Marie. Inmiddels zijn drie gereformeerd herstelde studenten bezig aan een studie theologie. De GKH kiezen ervoor hun toekomstige predikanten te laten opleiden aan de Theologische Universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn (TUA).

Ook het seminarium van de Hersteld Hervormde Kerk, gevestigd aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam, was in beeld. Waarom toch voor de TUA gekozen?

„Het was een moeilijke keus, maar de doorslag gaf toch dat de opleiding in Amsterdam voor 60 procent wordt ingevuld door de VU. We vinden dat het gereformeerde gedachtegoed dan onvoldoende aandacht krijgt.”

Maar de GKH zijn altijd kritisch geweest op de CGK. Wringt het niet dat er juist is gekozen voor deze universiteit?

„We hebben geen eigen opleiding, dus dan moet je de zaken afwegen. De VU staat nog verder van ons af. Mogelijk kunnen de studenten bovendien delen van het onderwijs elders volgen. Een deputaatschap van onze kerken zal hen begeleiden, onder andere in zaken die naar onze mening onderbelicht blijven, zoals de visie op de kerk en het Schriftgezag.”

De GKH onderzoeken de „betrouwbaarheid en bruikbaarheid” van de Herziene Statenvertaling. Is die bezinning al afgerond?

„Het daarvoor ingestelde deputaatschap zal op de volgende synode, in Zwolle in 2007, advies uitbrengen.

We zoeken een zo betrouwbaar mogelijke vertaling, die ook bruikbaar en verstaanbaar is. Onze huidige vertaling, die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951, bevat soms wat verouderde taal en er is ook wel wat kritiek op te leveren. We zijn gebrand op een goede vertaling die betrouwbaarheid en duidelijke taal combineert. De Nieuwe Bijbelvertaling wijzen we dan ook af. Het eindproduct bevat te veel onschriftuurlijke elementen en er klinkt een belangrijk stuk interpretatie van de vertaler in door.”

De GKH zijn bezig met de opbouw van het kerkverband. Sommigen zullen zeggen: Heeft een kerk van 1500 leden toekomst?

„Als de Heere met je is, dan is dát de toekomst. We mogen zien dat Hij Zijn beloften waarmaakt aan hen die Hem trouw blijven. En dan maakt het niet uit of je kleiner wordt, of groeit. We hoeven niet moedeloos te worden. We zijn afhankelijk van de Heere - dat is ons met deze vrijmaking wel duidelijk geworden.”

Besluitenlijst synode GKH 2005 2006:
Kerkverband noemt zich ”De Gereformeerde Kerken in Nederland”. Om verwarring met andere kerkgenootschappen te voorkomen, kan „zo nodig” de postale aanduiding ”hersteld” worden gebruikt.

Kerkverband kiest als internetdomeinnaam www.gereformeerde kerken hersteld.nl. Daaraan gekoppeld is het adres www.gknh.nl. Voor internationaal gebruik is gekozen voor www.reformed churches netherlands restored.nl.

Reformanda wordt het officiële orgaan en krijgt een nieuwe naam: ”De Bazuin”.

Kerkverband gaat toekomstige predikanten laten opleiden aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn.

Vergadering stelt negen deputaatschappen in, onder meer voor de behandeling van bezwaarschriften en voor onderzoek naar de „betrouwbaarheid en bruikbaarheid” van de Herziene Statenvertaling.

Vergadering gaat alle synodebesluiten vanaf de generale synode van Leeuwarden (1990) heroverwegen, omdat vanaf toen „de deformatie in de kerken begon door te werken.”

Vergadering wijst het appel van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt om te komen tot „eenheid van het algemeen en ontwijfelbaar christelijk geloof” af en roept deze kerken op tot bekering.

De generale synode vindt elke twee jaar plaats in verband met het ontbreken van particuliere synoden. De volgende vergadering wordt gehouden in Zwolle in 2007.