De oud-docent praktische theologie aan de hervormde kerkelijke opleiding in Utrecht gaf aan dat er voor Calvijn meer orden van dienst voor de samenkomst van de gemeente mogelijk waren. „Dat blijkt uit de wijze waarop hij de eredienst vorm gaf in Straatsburg en in Genève. Hij sloot aan bij bestaande situaties en bij de mogelijkheden van de gemeente. Het is niet goed calvinistisch te willen vasthouden aan de liturgie van Calvijn.”De spreker constateerde dat we verkeren in een belevingscultuur, die ook tot uiting komt in de liturgie. Hij noemde de evangelische beweging, die zich bedient van moderne technische communicatiemiddelen en moderne artistieke middelen, zoals de popband. „Terwijl de liturgie van de gevestigde kerken gekenmerkt wordt door de nadruk op het objectieve en christocentrische, zien we in de postmoderne evangelische liturgie een subjectief, pneumatologisch beleven, dat tot uiting komt in persoonlijke prediking, profetie, spontane uitingen, lichaamstaal en ervaringsgerichte liederen. De voorganger is niet zozeer prediker, maar veeleer aanbiddingsleider. Er is geen scheiding tussen sacrale en profane muziek. Alle instrumenten en stijlvormen zijn geoorloofd.”

Cultuurchristendom
De evangelische liturgische beweging komt door haar aansluiting bij de cultuur in de buurt van een cultuurchristendom, aldus dr. Noordegraaf.

Hij constateerde dat predikanten in met name confessionele kringen en Gereformeerde Bondskringen vaak hulpeloos staan tegenover evangelicalisering in de kerk. De oud-docent gaf aan het „subjectieve verlangen naar een liturgie die verstaanbaar is en waar werkelijk iets te beleven valt” serieus te willen nemen.

Tegelijk vroeg hij aandacht voor de waarde van de reformatorische traditie, met een helder gestructureerde eredienst en de betekenis van het objectieve element.

Dr. Noordegraaf wil het grote goed van de psalmen koesteren en vindt het jammer als in een kerkdienst maar één psalm gezongen wordt. Hij wees verder op het Liedboek voor de Kerken. „Het is toch fantastisch dat we over een zo rijke schat aan oudere en nieuwere kerkliederen beschikken. Laat het Liedboek de standaardbundel blijven.”

Bekommernis
De emeritus predikant uit Ede staat niet bij voorbaat afwijzend tegenover ”Opwekking”. „Hierin staan juist liederen die voldoen aan het criterium van herkenbaarheid in onze belevingscultuur, waarin zo veel aandacht is voor bevinding en geloofservaring. Dat in het Liedboek met name de piëtistische en methodistische kerkliedtraditie onvoldoende vertegenwoordigd is, wreekt zich.”

Tegelijk heeft dr. Noordegraaf kritiek op zowel de inhoud als op de melodieën van nogal wat liederen. „Noties als strijd, bekommernis, aanvechting, de vijandschap van de machten, de tweespalt tussen vlees en Geest komen weinig aan de orde. Het opwekkingslied vertolkt, wat generaliserend gezegd, meer de theologie van de glorie dan die van het kruis. Heeft men er nog erg in dat het uit volle borst gezongen opwekkingslied soms haaks staat op de teneur van de confessioneel bepaalde preek?”

Het taalgebruik is vaak erg simpel en de melodieën zijn niet altijd even sterk, vindt hij. „Ik vrees dat er heel wat liederen bij zitten, waarvan de houdbaarheidsdatum snel verstreken is.” Daarom pleit dr. Noordegraaf voor een kritische toetsing om zo tot een goede keuze te komen.

Nieuw logo
Ds. L. den Breejen, voorzitter van de Confessionele Vereniging, verwees in zijn jaarrede naar de „visie” van de CV, die ’s morgens openbaar gemaakt is. In die visie staat onder meer dat de CV op basis van Schrift en belijdenis de kerk in haar geheel ten dienste staat. Het motto van Hoedemaker, ”Heel de kerk en heel het volk”, blijft uitgangspunt.

Tijdens de najaarsvergadering zal het denken over de visie een vervolg krijgen. Ds. Den Breejen constateerde dat heel wat confessionelen zich nog niet echt thuis voelen in de Protestantse Kerk. „Juist onder hen is weinig begrip voor wat men als een machtsspel van de synode beschouwt: het recht zoeken bij de wereldlijke rechter.”

Secretaris ds. D. van Duijvenbode uit Urk liet het nieuwe logo zien: een vis met een kruis en daaronder de woorden: Confessionele Vereniging. „Met een beetje fantasie zijn ook de letters C en V in de vis te herkennen.” Dr. G. Bos uit Serooskerke nam afscheid als hoofdbestuurslid van de CV. Hij was jarenlang hoofdredacteur van het confessionele orgaan HW Confessioneel.