In niet mis te verstane bewoordingen gaf ds. M. B. Gorsira, predikant van de vrije baptistengemeente te Delfzijl, zaterdag zijn mening over de gemeentegroeibeweging. Hij deed dat tijdens een themadag over de evangelische beweging, georganiseerd door de George Whitefield Stichting. De bijeenkomst in de Poortkerk in Veenendaal werd door ongeveer 160 deelnemers bezocht, voor driekwart bestaande uit evangelischen.De wortels van de gemeentegroeibeweging, aldus ds. Gorsira, liggen in de Verenigde Staten in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Belangrijk is het toepassen van marketingtechnieken en groeiformules om moderne mensen te bereiken. Voorbeelden van kerken die werken met modellen van gemeentegroei zijn Willow Creek (Bill Hybels) en de Saddleback church van Rick Warren, die uitgegroeid zijn tot megakerken.

De baptistenpredikant gaf aan dat de gevestigde kerken veel kunnen leren van de gemeentegroeibeweging: het belang van evangelisatie, het nadenken over manieren om buitenstaanders te bereiken en de invulling van de erediensten. „We kunnen niet om het beste heen wat de gemeentegroeibeweging ons aanreikt, anders bedroeven we de Heilige Geest”, stelde hij.

Good mac
Tegelijkertijd had ds. Gorsira scherpe kritiek. Het eerste kritiekpunt betreft de positie van de predikant, die meer therapeut en manager wordt, vergelijkbaar met de directeur van een onderneming. „Het is een paradigmaverandering die voortkomt uit de onzekerheid over de lager wordende status van de predikant.”

Vervolgens noemde hij het veranderde karakter van de eredienst. „De bezoeker staat centraal. Het is wat anders om respectvol met de kerkgangers om te gaan dan om de hele eredienst te richten op de ongelovige bezoeker. De uitleg van het Woord van God komt steeds meer in de knel en daarmee wordt uiteindelijk het heilige vuur gedoofd.”

Als derde noemde ds. Gorsira het stellen van het vertrouwen op technieken die succes lijken op te leveren, maar misschien niet meer zijn dan cosmetische operaties. „De verwachting moet zijn van de Heere. Groei is niet per definitie goed. Je kunt een Big mac goed serveren, maar het maakt van een Big mac geen „Good mac”.”

Zijn belangrijkste bezwaar betreft het pragmatisme: het resultaat bepaalt wat waardevol is. „Het gehoor is maatgevend, niet de boodschap. In plaats van de diepste nood van mensen bepaalt de wereld van de actuele noden en behoeften de agenda. De echte nood is hun schuld en verlorenheid en de prediking daarvan stuit op weerstand. Het gevaar is groot om alleen die gedeelten te preken die goed uitkomen.”

Volgens de baptistenpredikant klopt de bewering dat men alleen de verpakking verandert niet. „Het Evangelie zegt dat de klant geen koning is. We kunnen de kerk vermarkten, maar niet het Evangelie van Christus. Er wordt in de gemeentegroeibeweging weliswaar geen Bijbels leerstuk ontkend, maar wat is de waarde ervan als je bepaalde, niet goed in het gehoor liggende zaken niet te berde brengt? De predikers willen de hoorders niet tegen de haren strijken. Het zaad van evangelische vrijzinnigheid wordt gestrooid.”

Intimiteit
Dr. H. A. Bakker, docent theologie aan de Evangelische Theologische Hogeschool (ETH) in Ede en docent aan het Centrum voor Evangelische en Reformatorische Theologie (CERT) aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, pleitte voor „verdieping” in plaats van „verbreding.” Hij schetste de kaders voor een missionaire gemeente. „Als je dicht bij de Heere leeft en trouw blijft, dan kan het niet anders of er is missionair elan.”

„Christelijke gemeenschappen waar God aanwezig is, vallen vanzelf in het oog”, aldus dr. Bakker. „Daar is de intimiteit waar de mensen in een cultuur vol hechtingsstoornissen naar hunkeren.”

Volgens hem is het nodig om de diepere lagen van de opportunistische Nederlandse volksziel te bereiken. Hij wil dat doen door een integratie van kerkelijke activiteiten, het centraal stellen van de Woordverkondiging en het houden van preekbesprekingen en gebedsavonden. „Het doel is om te komen tot intimiteit en gemeenschap. Dat heeft een magnetische uitwerking op de omgeving.”